ဘုန္းႀကီးဦးဥတၱ (ေခၚ ) ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ (ေခၚ ) ဘိကၡဳဥတၱမ (ေခၚ ) ေပၚထြန္းေအာင္ (ဖုိင္တြဲအမွတ္ – ၃ A – 1 OF 1927 ) အဖအမည္ – ဦးျမသာဦး။ ေမြးရပ္ – စစ္ေတြၿမိဳ ႔။ ေမြးသကၠရာဇ္ – ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၈၀- ခု။ လက္ရွိေနရပ္ – ကလကတၱားၿမိဳ ႔ ၄ ေအ၊ ေကာလိပ္စကြဲ (College Square ) – မဟာေဗာဓိအသင္း(Maha Bodhi Society)။ အလုပ္အကိုင္ – ဘုန္းႀကီး – ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရးသမား။ ပုံသဏၭာန္ အရပ္အျမင့္ – ၅ ေပ ၄ လက္မ။ ကုိယ္လုံးကိုယ္တည္ – ေတာင့္တင္းသည္။ ဆံပင္ – ေျပာင္ေအာင္ရိတ္ထားသည္။
မ်က္ခုံးမ်ား – ပါး၍ေကာက္ေကြးသည္။ နဖူး – က်ယ္၍ျမင့္သည္။ မ်က္လုံးမ်ား – နက္ေျပာင္သည္။ မ်က္စိအျမင္ – မ်က္မွန္တပ္ရသည္။ ႏွာေခါင္း – ႀကီးသည္။ ပါးစပ္ – စိစိပိတ္သည္။ လက္ေခ်ာင္းမ်ား – တုိ၍ တုတ္သည္။္ နားရြက္မ်ား – အေနေတာ္။ ဦးေခါင္းႏွင့္ ကပ္ေနသည္။နားေဖာက္ထားသည္။ မ်က္ႏွာ – ၀ိုင္းသည္။
အသားေရာင္ – အ၀ါေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့။ မွတ္ဆိတ္ေမႊး – မရွိ။ ႏႈတ္ခမ္းေမႊး – မရွိ။ အမွတ္အသား – အေပၚႏႈတ္ခမ္းလက္၀ဲဘက္တြင္ေစာင္းေစာင္း ဓါးျပတ္ရာတစ္ခုရွိသည္။ ဂုတ္တြင္ မွည့္တစ္လုံးရွိသည္။ နဖူး၏ လက္်ာဘက္၌ အမာရြတ္တစ္ခုရွိသည္။
ထူးျခားခ်က္မ်ား – မတ္မတ္လမ္းေလွ်က္သည္။ စကားကို က်ယ္က်ယ္ႏွင့္ျမန္ျမန္ ရခိုင္သံ၀ဲ၍ေျပာသည္။ အိႏိၵယ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးကဲ့သို႔ ၿပဳံးရႊင္ေသာ အမူအရာရွိသည္။ စကားေျပာရာ၌ ပြဲက်ေအာင္ေျပာသည္။ ၀တ္ဆင္ေနက် – ပင္နီိပိတ္ျဖင့္ လုပ္ထားေသာ သကၤန္းအ၀ါေရာင္။
ျမင္လွ်င္မွတ္မိေသာအရာရွိမ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံ မႈခင္းစုံစမ္းေထာက္လွမ္းေရးဌာန ( C. I .D Burma) ရွိေထာက္လွမ္းေရးဌာနမွ ျမန္မာအရာရွိအားလုံး။ ေဆြမ်ဳိးမ်ား မေအာင္ေက်ာ္ျဖဴ (မိခင္) ေမာင္ေက်ာ္ထြန္းေအာင္ (ေခၚ ) ရွင္အရိယ(ညီ )။ ၾကည့္ျမင္တုိင္ လင္းလြန္းကြက္သစ္ေန မအိမ္စုိးေမ (ႏွစ္မ)။
မိတ္ေဆြမ်း တစ္ျပည္လုံးရွိထင္ရွားေသာ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားအားလုံး။ ျဖစ္စဥ္သမိုင္းအက်ဥ္း ဦးဥတၱမ (ေခၚ ) ေပၚထြန္းေအာင္ကုိ ၁၈၈၀ခုႏွစ္တြင္ စစ္ေတြၿမိဳ ႔ ၌ေမြးဖြား ခဲ့သည္။ သူ၏ဆံပင္ေကာက္မႈကိုစဲြ၍ သူငယ္စဥ္က ဆံေကာက္ဟုေခၚသသည္။
ပက္ေဆာက္ဆရာ၏ တိုင္းရင္းသားဘာသာေက်ာင္းတြင္ ငယ္ငယ္က ပညာသင္ ခဲ့ရာ ဆ႒မတန္းထိ ထုိေက်ာင္း၌ သာမေဏ ကိုရင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနက္သူသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔၊ ပဲခူးၿမိဳ ႔၊ ေတာင္ငူ ၊ မႏၱေလးၿမိဳ ႔ႏွင့္ ပခုကၠဴစီရင္စု ေပါက္ၿမိဳ ႔တုိ႔ သုိ႔ အလည္အပတ္သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံးေရာက္ခဲ့ေသာေပါက္ၿမိဳ ႔တြင္ ပၪၥင္းခံခဲ့ရာ ဘုံေဘဘားမား ကုမၸဏီ ( Bombay Burma Trading Company) မွ စာေရးတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္က ေထာက္ပံ့ခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေနာက္အိႏၵိယႏုိင္ငံရွိ ေနရာမ်ားစြာကိုသြားေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သူအိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ရွိေန စဥ္ သီေပါဘုရင္ႏွင့္ေတြရန္ အခြင့္ေတာင္းခဲ့ေသာ္လည္း ၿဗိတိန္အစိုးရ၏ ႏိုင္ငံ ေရးကုိယ္စားလွယ္ (Political Agent ) က ေတြ႔ခြင့္မေပးႏုိင္ဟု ျငင္းဆုိိခဲ့ပါသည္။ ၁၉၀၆ ခု ႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ျပန္လာခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ ၊
ပဲခူးၿမိဳ ႔၊ ေတာင္ငူၿမိဳ ႔၊ မႏၱေလးၿမိဳ ႔၊ ပခုကၠဴၿမိဳ ႔ႏွင့္ ျမင္းၿခံၿမိဳ ႔သို႔ သြားေရာက္ရန္အိမ္၌ ေနခဲ့ပါသည္။(၁) ရက္၊ ဇန္န၀ါရီလ၁၉၀၇ ခုဂ်ပန္ႏုိင္ငံ သို႔ထြက္ခြါသြားခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္အေနာက္ ဟြန္ဂြန္ဂ်ိ
ဘုရားေက်ာင္းအႀကီးအမႈး (LORD ABBOT OF WESTERN HONGONJT TEMPLE ) ျဖစ္သူ မင္းသားႀကီးကိုဇင္အုိဘာရီ (Count Kosin Otarj )ႏွင့္အတူ ေနခဲ့ပါသည္ ကစ္စကုိ (Kisto ) ၿမိဳ ႔၊ နိရွိတြန္မြန္ဂ်ီ (Nishi Hon-moji ) ေခၚ ဗုဒၶဘာသာတကၠသုိလ္တြင္ ပါဠိဘာသာပါေမာကၡလုပ္ခဲ့သည္ အိႏိၵယ သုိ႔မျပန္မီ(Saigon )ၿမိဳ ႔တြင္ေနထိုင္လွ်က္ရွိေသာျမင္ကြန္းမင္းသားႏွင့္သြားေရာက္ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါသည္ သူ၏အလြန္ျပင္းထန္ေသာအယူသေဘာမ်ားအရ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၏ေရွးေရးကိစၥမ်ားကို သူ ထိုအခ်ိန္မွစၿပီးသတိျပဳစဥ္းစားလာခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံ ေရးအားျဖင့္အလြန္ေအာက္က်ေနာက္က်ျဖစ္ေနေသာ အေျခေနဆိုးကုိ သူေျပာင္ ေျပာင္ပင္မေက် မနပ္ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာအမ်ဳိးသားေပါင္းသည္ ဘဂၤါလီအမ်ဳိးသားမ်ား ၊ မရကၠာျဗဟီၼဏမ်ား (MahrattaBrahmjins)ကဲ့သို႔စိတ္ဓာတ္ျပင္းထန္တက္ႂကြေစလုိခဲ့သည္။ဗုဒၶဘာသာသည္လြတ္လပ္ေရးကို လုိလုိလားလားေပးေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင ္ဥပေဒ ခ်ဳိးေဖာက္ ေဟာေျပာလုပ္ကိုင္ေရးကို လုပ္ ကိုင္ရန္သူပုိင္းျဖတ္လာခဲ့သည္။ သူသည္ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးျဖစ္ေသာ္လည္း အဂၤလိပ္ကိုသတ္ၿပီးျမန္မာႏိုင္ငံတြင္
ပထမဆံုးေသာအၾကမ္းဖက္သူသတ္သမားျဖစ္ လာသူဖုိ႔ကို မမႈေၾကာင္႔သူဆက္၍ေျပာခဲ့ပါသည္။ ျမင္ကြန္းမင္းသားသည္ ျမန္မာ ဘုရင္ျပန္ျဖစ္ဖုိ႔ကို ေမွ်ာ္လင္႔ေတာင္းတဆဲရွိေနေၾကာင္း၊ သူမေအာင္ျမင္ပါက သူ႔ သားအငယ္ဆုံးေအာင္ျမင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း သူေၾကညာခဲ့ပါသည္။
၁၉၁၁ခုႏွစ္တြင္ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ျပန္လာခဲ့ရာ စစ္ေတြသေဘၤာဆိပ္ေရာက္တြင္သူ႔၏ပစၥည္းမ်ားကိုရွာ ေဖြရာ၌ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံပါရမီၿမိဳ ႔ မဒမ္ကာမ ( Madame CaMa of Paris ) ထံမွ စာတစ္ေစာင္ကိုရွာေဖြေတြရွိခဲ့ရပါသည္။ သူ႔ထံသုိ႔ထိုစာကိုမည္သူပုိ႔လုိက္သည္ကိုသူ မသိေၾကာင္းျဖင့္ သူ႔ကိုေမးေသာအခါေျဖဆိုခဲ့ပါသည္။ ထုိအမ်ဳိးသမီးႀကီးႏွင္႔ စာ ေပးစာယူရွိေနျခင္းကိုသံသယ ျဖစ္စရာမရွိပါ။အေၾကာင္းမွာသူဂ်ပန္မွာရွိစဥ္ကပင္ ဘေႏၱမာတရင္ (Bande Matram ) အမည္ရွိ ဂ်ာနတ္ကုိသူမွန္မွန္ရရွိေနသူျဖစ္ပါ သည္။ (မွတ္ခ်က္။ ဘေႏၱမာဘရမ္မွ ယေန႔အိႏိၵယႏုိင္ငံ၏ အမ်ဳိးသားသီးခ်င္း အ မည္ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ဘာသာျပန္သူ
မတ္လ ၁၉၁၂ ခု သူ၏ႏွမ မအိမ္ဇိုး လုိက္ပါၿပီး အျခား ၃ ေယာက္တို႔ႏွင္ဂ် ပန္သုိ႔ထြက္လာခဲ့ပါသည္။ သူ၏ႏွမကုိေခၚသြားရျခင္းေၾကာင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ေရာက္လွ်င္ မိကေလးစက္မႈလက္မႈအတကပညာ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းသူထု ေထာင္ႏုိင္ေရးအတြက္စက္မႈလက္မႈ သင္ၾကားေရးအတြက္ျဖစ္သည္။ဒီဇင္ဘာလ
၁၉၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ ျပန္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပည္၊ ေရနံေခ်ာင္းႏွင့္စစ္ေတြ
ၿမိဳ႔မ်ားကိုသြားေရာက္ခဲ့ၿပီး၂၆ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႔ သူတတိယအႀကိမ္ ထပ္မံသြားေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သူဆက္ၿပီး ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ (Australia ) ၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံႏွင့္ ဂ်ားဗားႏိုင္ငံတို႔ကိုသြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္ကုန္ခါ နီးတြင္ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ျပန္လာခဲ့ပါသည္ ရန္ကုန္တြင္ ေမာင္ဘေဘ (ယခု- သစ္ေတာေရးဌာန၀န္ႀကီး )ႏွင့္လည္းေကာင္း သူရိယ သတင္းစာတိုက္မွေမာင္
လွေဖႏွင့္လည္းေကာင္းအတူေနခဲ့ပါသည္။
သူ အက္စ္အက္စ္ဂလင္ႏိုဂဲလ္ (S.S.Glenogle ) သေဘၤာ ျဖင့္ျပန္လာခဲ့စဥ္ လမ္းခရီး၌သေဘၤာေပၚပါရွိ လာေသာ (Sikhs) အမ်ဳိးသားမ်ား၊ အိႏိၵယအမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ ဥပေဒကိုအခ်ဳိးေဖာက္ဆုံးပုံစံ ျဖင့္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ ၂၅ လမ္းမွအဗၺဒူလ္ရာမန္(Abdul Rahman )အား ၿဗိတိသွ်တို႔ကို အိႏိၵယမွ ေမာင္းႏွင္ထုတ္ျခင္း မလုပ္ၾက၍ အိႏိၵယအမ်ဳိးသား တို႔သည္ ေၾကာက္ရြံ ႔တတ္သူမ်ား၊ သူရဲေဘာနည္းသူမ်ားဟု သူေျပာခဲ့သည္။
၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ေတာ္ႀကီးေရာင္းေကာင္းေသာ (ဂ်ပနျပည္)အမည္ရွိစာ အုပ္ကိုေရးသားထုပ္ေ၀ခဲ့သည္။ ၁၉၁၈ ခု အိႏိၵယသုိ႔ အလည္သြားခဲ့ၿပီး ၇ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၁၈ ခုတြင္ ျပန္လာခဲ့ရာ ပစၥည္းအထုပ္အပုိးမ်ားထဲ့မွ တရားဥပေဒဆန္႔က်င္ေသာစာအုပ္မ်ား ႏွင့္ ပုံႏွိပ္ထားေသာ စာအုပ္မ်ားကိုဖမ္းဆီးသိမ္းယူရရွိခဲ့သည္။ မတ္လ ၁၉၁၈ ခု၊ မႏ ၱာေလးၿမိဳ ႔ ေကာ္မရွင္ပုံႏွိပ္တိုက္ ( Commercial Press ) တြင္ ပုံႏွိပ္ေသာဦးဥတၱမျမန္မာဘာသာျပန္ထားေသာ စီ- တီ-ဂရမ္ဟမ္ (C.T. Graham ) ေရးသည့္ ဘုရားသခင္ႏွင့္စစ္ႀကီး
(ခရစ္ယာန္မ်ားအဖုိ႔အခ်ဳိ ႔ပုစၧာမ်ား)အမည္ရွိစာအုပ္ကို ၁၉၁၀ ခု အိႏိၵယပုံႏွိပ္တိုက္ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂ (၁) အရ အစုိးရက ဖမ္းဆီးပိတ္ပင္ လုိက္ပါသည္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ၀တ္လုံေတာ္အရဦးသိန္းေမာင္ (M.A.,LL.B ) (Bar at Law ) ႏွင့္ အျခားသူမ်ား ဆူပူလႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ေသာ ဘုရားမ်ားေပၚဖိနပ္စီးျခင္းကိစၥတြင္
သူသည္ အဓိက ေဆာ္ေပးသူျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ၉ ရက္ဧၿပီလ ၁၉၁၈ ခု ပဲခူးၿမိဳ ႔ ေရႊ ေမာေဓါ ဘုရားရင္ျပင္ေတာ္တြင္ျပဳလုပ္ေသာ္ အဆုိပါကိစၥကို စဥ္းစားၾကသည့္အ စည္းအေ၀းသို႔သူတက ္ေရာက္ခဲ့သည္။ အစည္းအေ၀းတြင္ သူစကားေျပာမေဟာ ေသာ္လည္းေနာက္ပိုင္းတြင္ဘုရားဘ႑ာထိန္းအဖြဲ႔ ဥကၠ႒အား ဖိနပ္မစီးရဟုတား ျမစ္ခ်က္ေၾကျငာႏို႔တစ္စာကုိဘာ ေၾကာင့္ဖယ္ရွားထားသလဲဟု ေမးျမန္းခဲ့ၿပီးဘ႑ာ ေတာ္ထိန္းအဖြဲ႔၏ဤသုိ႔ျပဳလုပ္ျခင္းကို မေက်နပ္ေၾကာင္းျပင္းထန္ထန္ေျပာခဲ့ပါ
သည္။
ဇူလုိင္လ ၁၉၁၈ ခု ပုသိမ္ဒိစႀတိတ္ေက်ာင္းကုန္းသုိ႔ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီးတရား မ်ားေဟာေျပာခဲ့ရာတြင္ ျမန္လာႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာမ်ားအဖို႔သာျဖစ္ရမည္ ဟူေသာသူ႔အႏွစ္သက္ဆုံးအခ်က္ကုိ ေဟာေျပာခဲ့သည္ ၁၉ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၁၉ ခု ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ အင္ပါယာဇာတ္႐ုံႀကီး ( Empire Theatre ) တြင္
ျပဳလုပ္ေသာ ျပဳျပင္ေရးစီခ်က္ ( Reform Scheme ) ကိစၥေဆြး ေႏြးမည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ လူထူအစည္းအေ၀းႀကီးကို သူတက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆုံးေဆြးေႏြးေျပာဆုိသူျဖစ္ပါသည္။
အစည္းအေ၀းပရိတ္သတ္ႀကီးက သူ ၏တင္ျပေဆြးေႏြးခ်က္ကိုထက္သန္တက္ႄကြစြာ နာယူခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာမ်ားသည္ဟုမ္း႐ုးလ္ (Home- Rule )ကိစၥ။ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Self- Government ) ကိစၥ၊ တာ၀န္ခံယူ ေသာအစုိးရ (Responsible Government ) ကိစၥႏွင့္ ကိုယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းပုိင္ခြင့္ (Self Determination ) ကိစၥတုိ႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းၿပီး မည္သို႔ေျပာဆို ေဆြးေႏြးၾကမည္ကို
ယခုနားလည္လာစျပဳလာၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သူေျပာခဲ့သည္။ေရွးအခါက မိမိတို႔ႏုိင္ငံ၌ ၎အျခားႏုိင္ငံမ်ား၌ ၎အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ အစုိးရကိစၥတြင္ စိတ္မ၀င္းစားဘဲရွိေနခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ျမန္မာမ်ားသည္ကိုယ္ဘာသာ
ကုိယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ အရည္အခ်င္းမရွိဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္ကိုျငင္းဆုိၿပီး မြန္ေတဂူ-ခ်င္းစဖုိ႔ဒ္ျပဳျပင္ေရးစီမံခ်က္ (Montagu-Chinsford Reforms Scheme ) ႏွင့္ ကရက္ေဒါက္စီမံခ်က္ (Craddock Scheme )
တုိ႔ကိုေ၀ဖန္ပိုင္ျခားၿပီး၎တုိ႔ကုိ သူမယုံၾကည္ေၾကာင္းေျပာျပပါသည္။ လက္ေထာက္ဘုရင္ခံ
(Lieutenant Governor) က သူ၏ျပဳျပင္ေရးစီမံခ်က္ ( Reform Scheme )ထဲတြင္ ေနာက္ဆုံး ၌ျမန္မာမ်ားကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုထားရာ၌ ေနာက္ဆုံးဟူေသာ
စကားလုံးမွာ အတိအက်ကာလပုိင္ျခား သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိသျဖင့္ မယုံၾကည္ ႏုိင္ေၾကာင္း သူေထာက္ျပခဲ့သည္။ သူ၏သေဘာအရဆိုလွ်င္ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျပႆနာသည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာပညာရပ္မ်ားသင္ၾကားေရး၊ လြတ္လပ္စြာေျပာ ဆိုေရး၊ေရးသာ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေရးတုိ႔ေလာက္ အေရးမႀကီးဟုဆိုပါသည္။ ယခုအခါ မိမိတို႔မွာ အတုပ္ေႏွာင္ခံေနရၿပီးပါးစပ္မ်ားလည္း
ပိတ္ဆို႔ခံေနရသျဖင့္မိမိတို႔မွာ ဘာမွ်မလုပ္ႏုိင္ေအာင္ျဖစ္ေနေၾကာင္းျဖင့္ နိဂုံးအုပ္ၿပီးေဟာေျပာေဆြးေႏြးခဲ့ပါ
သည္။ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္အတြင္းသူက တစ္ႏိုင္ငံလုံးအႏွံ႔အျပားသြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ဟုမ္း ႐ူးလ္ (Home Rule ) အေရး၊ ႏုိင္ငံျခားလုပ္ကုန္ပစၥည္းမ်ားသပိတ္ေမွာက္ေရးႏွင့္ပုဂၢလိကလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား (Ereedom of the individual ) အေရးတို႔ကို ေဟာ ေျပာခဲ့ပါသည္။ ဆိုးေသာမေကာင္းေသာအုပ္ခ်ဳပ္ ေရးစနစ္ေၾကာင္းႏွင့္လက္ရွိအစုိးရအုပ္ခ်ဳပ္ပုံစနစ္အတြင္းျဖစ္ေပၚေနေသာအက်င့္ပ်က္မႈေၾကာင္းတို႔ကုိလည္းအ
ေလးအနက္ေဟာေျပာခဲ့သည္။. ၁၉၁၅ ခု အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ ကာကြယ္ေရး (တစ္ေပါင္းတစ္စည္းတည္းျပဳေရး)
နည္းဥပေဒ [Defense of India (Consolidation ) Rules 1915 ]အရ ျပည္နယ္ အစုိးရက ေမလ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္ သူကုိအေရးယူေရးျပႆနာကို စဥ္းစားခဲ့ၾကသည္။ ထုိသုိ႔အေရးယူႏိုင္ရန္ အေျခခံမရွိခဲ့ပါ။ ေနာက္တြင္ဘုရားမ်ားအေပၚ ဖိနပ္ စီးေရးေပၚေပါက္လာေသာအခါ စစ္ႀကီးအတြင္းအမ်ားျပည္သူမ်ားေရွ ႔တြင္ ထုိကိစၥ ကိုေဆြးေႏြးေျပာဆုိျခင္းမျပဳရဟု အစုိးရက တားျမစ္ခဲ့ပါသည္။ ႏွစ္ဦးပိုင္း ၁၉၁၉ ခုႏွစ္
သူ၏ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔ ဘာသာေရးခံစားမႈတို႔ကို ေတာက္ေလာင္လာေအာင္ အဆက္မျပတ္ႀကိဳးပမ္းမႈေၾကာင္း သူ႔ကိုေျခခ်ဳပ္ခ်ထား ရန္ျပႆနာကို ျပည္နယ္အစုိးရအဖုိ႔ ျပန္လည္စဥ္းစားဖုိ႔ျဖစ္လာခဲ့သည္။ တရား႐ုံး
ခ်ဳပ္ (Chief Court )တရားသူႀကီးႏွစ္ဦးအေႀကာင္းအရာ အခ်က္အလက္အမွတ္ အသားမ်ားကုိတင္ျပ ေသာအခါ သူကို ကာကြယ္ေရးဥပေဒအရ ျပည္နယ္အစုိးရကေျခခ်ဳပ္ခ်ထားႏုိင္ေၾကာင္း ျပည္နယ္အစုိးရကိုအႀကံေပးခဲ့သည္ ။ထိုေၾကင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔-ပုလိပ္မင္းႀကီးအားသူ႔ကို ေခၚယူၿပီး
သတိေပးရန္အစုိးရကညြန္းၾကားခဲ့သည္။၂၁ ရက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၁၉ ခု ပုလိပ္မင္းႀကီးကဦးဥတၱမ ကိုသူ၏႐ုံသုိ႔ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ လာေရာက္ရန္ ေခၚဆိုခဲ့ပါသည္။ ထုိေန႔က သူဗိုလ္တေထာင္ရပ္
ကြက္တြင္ တရားေဟာေျပာသည္ကုိေတြ႔ရေသာ္လည္း ေကာင္းစြာေနမေကာင္း သျဖင့္ သူမလာေရာက္ႏိုင ္ေၾကာင္းဦးဥတၱမက ျပန္ၾကားခဲ့ပါသည္။ ပုလိပ္မင္းႀကီးကလည္းသူလာႏုိ္င္မည္ထင္ေသာ အဆင္ေျပမည့္တြင္ သူလာေရာက္ရန္ ထပ္မံ စာေရးေပးပို႔ခဲ့ေသာ္လည္းထုိအခ်ိန္တြင္ ေျမာင္းျမစီရင္စု အိမ္မဲၿမိဳ ႔သုိ႔ သူထြက္ခြာ
သြားခဲ့ပါသည္။
၂၅ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ေျမာင္းျမရာဇ၀တ္၀န္းထံသုိ႔ ၂၈ရက္ေန႔ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ေန႔၌ပုလိပ္မင္းႀကီး႐ုံး သုိ႔လာေရာက္ရန္အကယ္၍ပ်က္ကြက္ခဲ့ေသာ္ ဖမ္းဆီးရန္၀ရမ္းထုတ္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးဥတၱမအားေျပာျပေပးရန္ေၾကးနန္းတစ္ ေစာင္ေပးပုိ႔ခဲ့ပါသည္။ မတ္လ ၁၉၁၉ တြင္ဦးဥတၱမသည္ ပုလိပ္မင္းႀကီး႐ုံသုိ႔လာေရာက္ေတြ႔ဆုံ ေသာအခါ ျပည္နယ္အစုိးရ၏ အမိန္တြင္ပါရွိေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားကို သူ႔အား ေျပာျပၿပီးသတိေပးခဲ့ပါသည္။
သတိေပးခ်က္မ်ားမွာအဂၤလိပ္ဘာသာျဖင္႔သာျဖစ္ ေန၍ သူ၏ေမတၱာရပ္ခံခ်က္အရ ၀ါက်တစ္ပုဒ္စီျမန္္မာဘာ သာျပန္၍ေျပာျပခဲ့ရပါ သည္။သတိေပးစာမိတၱဴ တစ္ေစာင္ေပးပါရန္ေတာင္းဆုိေသာအခါ ျငင္းဆုိလုိက္
သည္။ ထုိသုိ႔ေတြဆုံမႈတစ္ေလွ်ာက္လုံးတြင္ သူ၏ေျပာဆိုျပဳမႈပုံမွာအလြန္အကၽြံ ေမာက္မာခက္ထန္လွပါသည္။ ၃ ရက္ မတ္လ သူလက္ေထာက္ ဘုရင္ခံသုိ႔အသားနားခံစာတစ္ေစာင္ေပး
ပုိ႔ရာတြင္သူသည္ တရားဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္ေရးကိုလုံေဆာ္ေပးေနသူျဖစ္သူဟု စြပ္စြဲ ျခင္းမွ ကင္းရွင္းပါေၾကာင္း အျပစ္မရွိပါေၾကာင္းေဖာ္ျပထားပါသည္။ ၁၁ ရက္ မတ္လ ၁၉၁၉ ခု ေမာ္လၿမိဳင္သုိ႔အသြားလမး္တြင္ပဲခူးၿမိဳ ႔၌ နားၿပီး ၀ုိင္-အမ္-ဘီ-ေအေက်ာင္း (Y.M.B.A School ) ၌ တရားေဟာေျပာရာ ႏုိင္ငံျခား
ထုတ္ကုန္ပစၥည္းကို သပိတ္ေမွာက္ရန္လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ပါသည္။ ၁ ရက္ ေမလ ၁၉၁၉ ခုတြင္ မတ္လ ၁၉၁၉ ခုစစ္တေကာင္းၿမိဳ ႔သုိ႔ျဖတ္၍ ကလကတၱားၿမိဳ ႔သုိ႔အသြားစစ္ေတြၿမိဳ ႔သို႔ေရာက္ခဲ့ပါသည္။
ကလကတၱားၿမိဳ ရွိေနစဥ္ တိုင္းရင္းသားဘာသာမ်ားႏွင္႔ထုတ္ေ၀ေနေသာသတင္းစာမ်ား၌ အခြင္႔အေရး ေပၚလာတုိင္းအစုိးရကို႐ႈံ ႔ခ်ၿပီး အေရးယူဖြယ္ရာေကာင္းေသာ္ေဆာင္း ပါးမ်ားသူေရးသားခဲ့သည္။ ၄ ရက္စက္တင္ဘာ ၁၉၁၉ ခုတြင္ ကလကတၱၿမိဳ ႔မွ ၀ိုင္အမ္ဘီးေအ အေထြေထြ ေကာင္စီ အက်ဳိးေဆာင္ေရွ ႔ေန ဦးသင္းေမာင္ထံသု႔ိ စာတေစာင္ေရးသားခဲ့ရာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ႏုိင္ငံေရးတုိးတက္ျဖစ္ေပၚမႈတြင္အေႏွာက္
အယွက္အဆီးအတားကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေနေသာ လက္ေထာက္ဘုရင္ခံ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္- ကရက္ေဒါက္ (Lieutenant Governor Sir Reginald Craddock ) ခ်က္ခ်င္း ေျပာင္းေရႊ ႔ေပးရန္ ဘားမားေအာက္ဇာပါး (Burma Observer ) တြင္ လႈံ ႔ေဆာ္ `ေရးသားဖို႔ နယူဘားမား (New Burma) သတင္းစာအယ္ဒီတာေဟာင္းဘလႈိင္
ကုိ ေျပာျပရန္ ေရးသားထားပါသည္။
၁၉၁၉ ခု ႏို၀င္ဘာလ ၂၆ ရက္ (သို႔) ႏွစ္ႏွစ္ခန္႔ အဂၤလန္ႏွင့္ အေမရိကတြင္ သြားေရာက္ေနထိုင္ရန္ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္တစ္ခု သူ ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္္။ ေလွ်ာက္လႊာထဲတြင္ အလြန္ကံဆုိးေနေသာ မတရားဖိနိပ္ခံေနရသူတစ္ဦးျဖစ္ ပုံေဖာ္ေရးသားထားပါသည္။ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ကိုထုတ္မေပးခဲ့ပါ။ ၁၀ ရက္ ဇန္န ၀ါရီ ၁၉၂၀ ခုတြင္ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္တစ္ခုရရွိရန္သူထပ္မံႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ၄ ရက္ ဧၿပီလ ၁၉၂၀ခုႏွစ္တြင္ ကလကတၱားမွေနၿပီး စစ္ေတြ၊ ထုိမွတစ္ဆင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ျပန္ခဲ့ရာ ဦးဥတၱမသည္ ရန္ကုန္သုိ႔ေရာက္ရွိလာခဲ့ သည္ ၉ ရက္ ေမလ ၁၉၂၀ခုတြင္ သုံးဆယ္၊ လက္ပန္းတန္းႏွင့္
က်ဳံေပ်ာ္တုိ႔၌ ၀ါဒျဖန္ခ်ီရန္အတြက္ သူသြားေရာက္ခဲ့သည္။သူလက္ပန္းတန္း၌ရွိေနစဥ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုိ အုိင္ယာလန္ကဲ့သုိ႔မျဖစ္ရေလေအာင္ ကယ္ဆယ္ရန္အတြက္ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္
ကရက္ေဒါက္ (Sir Reginald Craddock ) ထြက္သြားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သူေရး သားေသာစာတေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ထုိစာကိုပုံမွန္ျဖန္႔ေစလုိက္ေသာအခါျမန္မာျပည္သူမ်ားအထဲတြင္လႈပ္ရွားမႈႀကီးျဖစ္သြားခဲ့ပါသည္။ ၄ ရက္ ဇူလိုင္လ ၁၉၂၀ ခု တြင္ သူ၏ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားတြင္ဆင္ျခင္သမႈ ရွိပါရန္သူ ့ကို၀ိုင္အမ္ဘီေအေကာ္ မတီအဖြဲ႔၀င္မ်ားကသတိေပးခဲ့ျခင္းကုိကန္႔ကြက္ သည့္အေနျဖင့္ ၀ိုင္အမ္ဘီေအအသင္း၏
ဂုဏ္ထူးေဆာင္မွတ္ပုံတင္အျဖစ္(Hono Orary Registership) မွ သူႏွတ္ထြက္လုိက္ပါသည္။ ၂ ရက္ဇူလုိင္လ ၁၉၂၀ ခု တြင္ ေပါင္းတည္ၿမိဳ ႔ေရႊေတာင္ၿမိဳ ႔ႏွင့္ ျပည္ၿမိဳ ႔တုိ႔ကုိသူရန္ကုန္မွထြက္ခြာလာၿပီးၿဗိ
တိသွ်ဆန္႔က်င္ေရး ေသြးထိုးေပးေသာ တရားမ်ား ေဟာေျပာခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသာယာ တုိးတက္ဖို႔လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအက်ဳိးစီးပြားအတြက္လည္းေကာင္းဘာမွ်လုပ္မေပးခဲ့ေသာေၾကာင္႔ အားလုံးကုန္ေသာျမန္မာမ်ားသည္ စည္းလုံးညီညြတ္ၾကၿပီး ၿဗိတိသွ်တုိ႔၏တံပုိးႀကီးကုိ ပယ္ျဖဳတ္ပစ္ၾကရန္လုိေနေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ သူ သရက္ၿမိဳ ႔၊ ေအာင္လံၿမိဳ
႔မ်ားသုိ႔ခရီးဆက္ၿပီးဟုမ္း႐ူး၏ (Home Rule )ကိစၥမ်ားကို ေဟာေျပာၿပီး ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္သုိ႔ ျပန္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။၂၆ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၂၁ ခုတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆုိခံရ မည္ကိုေရွာင္ရန္ သူကာလကတၱားသုိ႔ ထြက္ခြာခဲ့ပါသည္။ရန္ုကုန္တကၠသိုလ္သပိ
တ္အရွိန္ အထြက္အထိပ္ သို႔ ေရာက္ရွိခဲ့စဥ္ မိမိ တို႔၏ ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ားကို မလိုက္ေလ်ာမခ်င္း ေတာင္႔၍ ခံေနၾကရန္သပိတိ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ားကို တိုက္တြန္းေၾကာင္း ကာလကတၱားမွ သပိတ္ေမွာက္စခန္းသုိ႔ သူေၾကးနန္းစာပို႔ခဲ့သည္။၂၆ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၂၁ ခုတြင္ သူရန္ကုန္သို႔ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာပါ
သည္။
၃၁ ရက္ ဇန္န၀ါရီ ၁၉၂၁ခုတြင္ ဗဟန္းတြင္ျပဳလုပ္ေသာ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား သုိ႔သူတက္ေရာက္ခဲ့ၿပီးလွ်င္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံကိုျဖစ္ႏိုင္သမွ်ၿငိမ္းခ်မ္းေသာနည္းျဖင့္ ျပန္လည္ရရွုိဖို႔ အားထုတ္ၾကရန္သူတိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ၂ ရက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၂၁ ခုတြင္ ဦးေ၀ပုလႅႏွင့္ ဗီြမဒန္ဂ်စ္
(V. Madanjit ) (ႏွစ္ဦးစလုံးကြယ္လြန္ၾကပါၿပီး ) တို႔ႏွင့္အတူ သူေဒးဒရဲၿမိဳ ႔သုိ႔သြား ေရာက္ၿပီး အမ်ဳိးသားပညာေရးအေၾကာင္း သူအိႏၵိယ၌ေတြ႔ႀကဳံခဲ့ရပုံမ်ဳိးစုံတို႔ကို ဥပေဒႏွင့္အေရးယူႏိုင္ေလာက္ ေအာင္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဟာေျပာခဲ့သည္။
ထုိသိုေသာ္တရားမ်ားကိုပင္ စုကလပ္ ႏွင့္ တမာတေကာ တုိ႔တြင္လည္း သူေဟာေျပာခဲ့ သည္ ။ဟံသာ၀တီႏွင့္ဖ်ာပုံစီရင္စုမ်ားအတြင္းရွိ အျခားၿမိဳ ႔မ်ားသုိ႔လည္း သူသြား
ေရာက္ခဲ့ၿပီး အစုိးရဆန္႔က်င္ေရးတရားမ်ား သူေဟာေျပာခဲ့ၿပီး ၉ ရက္မတ္လတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔သုိ႔ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ၁၄ ရက္ မတ္လ ၁၉၁၂ ခုတြင္ ဦးေ၀ပုလႅ-ဗီြမဒန္ဂ်စ္(V.Madanjit ) ႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသား သမဂၢေကာင္စီ၀င္ ဥပစာ အထက္တန္းေက်ာင္းသား ေမာင္းဘအုန္းတုိ႔လုိက္ပါၿပီး ပဲခူးၿမိဳ ႔ အမ်ဳိးသား ခန္
မတြင္ ျပဳလုပ္ေသာ အစည္းအေ၀း၌ သူတရားေဟာခဲ့ပါသည္။ မိမိ တုိ႔ကို ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားက လာေရာက္အုပ္စိုးျခယ္လွယ္ေနသျဖင္႔ ျမန္မာမားသည္ ျမန္မာႏို္င္ငံကုိ ကိုယ္႔ႏုိင္ငံဟုမေျပာႏုိ္င္သလို ဗုဒၶဘာသာကုိလည္းကုိယ္ဘာသာဟုမေျပာႏုိင္ေသာအေျခအေနသုိ႔ေရာက္ေနရေၾကာင္း၊ မိမိတို႔ လြတ္လပ္ေရးရရွိဖို႔ စီမံကိ္န္းမ်ားေရးဆြဲၾကရန္ ၊ စည္းလုံးညီညြတ္ၾကရန္၊ ႏိုင္ငံျခားလုပ္ကုန္ပစၥည္း မ်ားကိုေရွာင္ၾကည္သပိတ္ေမွာက္ၾကရန္ ၊အမ်ဳိးသားပညာေရးကို ရယူၾကရန္ သူ
အၾကံေပးေဟာေျပာပါသည္။
လူတုိင္း စိတ္၌ စြဲထားဖို႔ ေအာက္ပါေဆာင္ပုဒ္မ်ာႏွင္႔ ပတ္သတ္၍ စာရြက္စာတမ္ မ်ားထုတ္ေ၀ရန္သူရည္ရြယ္ေၾကာင္းလည္းေဟာ ေျပာပါသည္။
1. ငါတို႔ ဟုမၼ႐ူးလ္ကိုလုိ ခ်င္သည္။
2. ငါတို႔ ကိုယ္ပုိင္အစုိးရကို ငါတုိ႔လုိခ်င္သည္။
3. ငါတုိ႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ငါတို႔ရရမည။္
4. ငါတို႔ စည္ပင္၀ေျပာလုိၿပီးငါတုိ႔ႀကီးပြားေရးကိုငါတုိ႔ဘာသာေဆာင္ရြက္မည္။
5. ငါတို႔ လုိလားခ်က္မရဘဲ ေနရျခင္းထက္ေသရျခင္းကေကာင္းေသးသည္။
6. အုပ္ခ်ဳပ္စုိးမုိးသူတုိ႔ေၾကာင့္ ငါတို႔ ပိုမုိစည္းလုံးညီညြတ္ရသည္။
7. ႏိုင္ငံျခားႏုိင္ငံမ်ား၏ေျခဖေနာင္ေအာက္၌ေနရျခင္းထက္ေသရျခင္းက ပုိေကာင္းသည္။
8. စည္းလုံးညီညြတ္ျခင္းသည္ အင္အားျဖစ္သည္။
ဟူေသာေဆာင္ပုဒ္မ်ားျဖစ္သည္။
ပဲခူး ၊ ေတာင္ငူ ႏွင္႔ ရမည္းသင္းစီရင္စုမ်ားအတြင္းရွိ ၿမိဳ ႔ေပါင္းမ်ားစြားကိုလွည့္ လည္ၿပီး အလားတူ တရားမ်ား ေဟာေျပာၿပီးလွ်င္ ၂၄ ရက္ မတ္လ ၁၉၂၁ ခုေန႔၌ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔သုိ႔ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။
၁၀ ရက္၊ ဧၿပီလ ၁၉၂၁ ခုတြင္ ဦးဥတၱမသည္ ဟသၤာတႏွင့္ပုသိမ္ စီရင္စုအတြင္ လွည့္လည္တရားမ်ားေဟာေနစဥ္ ေက်ာင္းကုန္းၿမိဳ သို႔ေရာက္ ေသာအခါ သူ ေဒးဒရဲၿမိဳ ႔၊ စုကလပ္ႏွင့္
တမာတေကာတို႔တြင္ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္ေဟာေျပာခဲ့မႈမ်ားအတြက္ အိႏိၵယရာဇသတ္ႀကီး ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) ႏွင့္ ၁၅၃ (က)တုိ႔အရ ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရသည္။ အမႈစစ္ေဆးၾကားနာမည့္
ဖ်ာပုံဒိစႀကိတ္ တရားသူႀကီးသည္ အမႈစုံစမ္းရာတြင္ပါ၀င္ခဲ့သူျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမႈစစ္ေဆး
ၾကားနာျခင္းမျပဳထုိက္ေၾကာင္း တရားခံေရွ ႔ေနဖက္ကကန္႔ကြက္ေသာေၾကာင့္ မအူပင္စီရင္စု တရားသူႀကီး႐ုံး၌စစ္ေဆးၾကားနာရန္ အမႈကိုလႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္ ၂၁ ရက္ ေမလ၁၉၂၁ တြင္ ဦးဥတၱမသည္
သူ႔အား လျပည့္ေန႔၌ သိမ္တက္ၿပီး ဥပုသ္ျပဳရန္ အစုိးရက ခြင့္မျပဳျခင္းကိုကန္႔ကြက္သည့္အေနျဖင့္ အစာ
ငတ္ခံတုိက္ပြဲ၀င္ခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္းျပည္သူတုိ႔ကေတာင္းပန္သျဖင့္ ေနာက္တေန႔တြင္ အစာငတ္ခံတိုက္ပြဲကိုစြန္႔လုိက္ပါသည္။ သူ႔ကုိအိႏိၵယရာဇသတ္ႀကီး ပုဒ္မ ၁၂၄ (က) အရ ေထာင္ဒဏ္ (၁) ႏွစ္ႏွင့္ (၈)လအလုပ္မဲ့အျပစ္ ေပးခဲ့ပါသည္။ ေနာင္တြင္အယူခံတင္ရာ ေထာင္ဒဏ္ကို (၁)ႏွစ္အထိ ေလွ်ာ့
လုိက္ပါသည္။
သူေထာင္မွလြတ္ခါနီး ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အလုိတြင္ မအူပင္မွ ျပည္သူလူထူတို႔က ထုိက္ထိုက္တန္တန္ ဂုဏ္ျပဳႀကိဳဆိုၾကရန္ အေသးစိတ္အစိစဥ္မ်ား ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ ဇြန္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္သူတို႔၏ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ေရွာင္ရွားရန္မအူပင္ရာဇ၀တ္၀န္က ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ကမာရြက္တြင္
ေက်ာင္းသုိ႔ေခၚယူခဲ့ၿပီး သူကုိ လႊတ္ေပးလုိက္၍ ထုိက္ထိုက္တန္တန္ ဂုဏ္ျပဳ ႀကိဳဆုိရန္ အစိစဥ္တို႔မွာ အေကာင္အထည္မေပၚခဲ့ပါ။ ၁ ရက္ႏွင့္ ၂ ရက္ဇူလုိင္လ ၁၉၂၂ ခုမ်ားတြင္ ေရႊတိဂုံဘုရား၌ လည္းေကာင္း၊
ဂ်ဳးဗလီေဟာလ္ (Jubilee Hall ) ၌ လည္းေကာင္းအစည္းအေ၀းႀကီးမ်ားျပဳလုပ္ၿပီး သူ႔ကိုေသာင္းေသာင္းဖ်ဖ် ဂုဏ္ျပဳႀကိဳဆိုခဲ့ၾကပါသ ည္။ ဂ်ဳဘလီေဟာလ္အစည္းအေ၀းႀကီးတြင္ ဟုမၼ႐ူးလ္ (Home Rule )ရရိွ ေရးတိုက္ပြဲတြင္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ား အဖုိးမျဖတ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ႀကီး မားေသာအကူအညီ မ်ားေပးခဲ့ျခင္းကို သူအားပါးတရခ်ီးက်ဴးၿပီးဟင္ဒုစတန္ နီ(Hindustani)ဘာသာႏွင့္ လည္းေကာင္း ျမန္မာဘာသာႏွင့္လည္းေကာင္း ရွည္လ်ားစြာ ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။
၁၅ ရက္ ဇူလုိင္လ ၁၉၂၂ ခု ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ ဂ်ဴဘလီတြင္ဂ်ီစီဘီေအက ျပဳလုပ္ေသာ ယူထုအစည္းအေ၀းႀကီး၌ ျမန္မာမ်ားသည္ ဟုမၼ႐ူးလ ္(Home Rule) မွ လြဲ၍ ဘာကိုမွ်လက္ခံမည္မဟုတ္ေၾကာင္းသူေၾကညာခဲ့ပါသည္။ ဒုိင္အာခီ (Dyarchy )အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သြတ္သြင္းလာျခင္းကို ကန္႔ကြက္ခဲ့ ပါသည္။ ပုိ၍ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူတို႔က္ ဟုမၼ႐ူးလ္(Home Rule )သုိ႔တက္္္လွမ္း ရန္ အတင္႔အတင့္အေနႏွင့္ဒုိင္အာခီ(Dyarchy )
စနစ္ကိုလက္ခံရန္အသင့္ ရွိလာ၍ သေဘာထားကြဲလဲြမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာကာ ဂ်ီစီဘီေအအသင္း၀င္း မ်ားတြင္၂၁ ဦးပါတီႏွင့္ လိႈင္-ပု-ေက်ာ္ ပါတီဟူ၍ ႏွစ္ပါတီကြဲလဲြသြားခဲ့ပါ သည္ ။ ထုိသုိ႔ကြဲၿပီးေနာက္ ဦးဥတၱမသည္ စီပီဦးခင္ေမာင္ (C. P U Khin- Maung – Commercial Press
U Khin Maung )၏ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ မႏ ၱေလးသုိ႔တက္လာခဲ့ၿပီး သုံးထပ္ကြမ္းသပိတ္ေမွာက္ၾကရန္ ဒုိအာခီ (Dy rachy )စနစ္ကို လက္မခံၾကရန္သူ အိမ္ေတာ္ရာ ဘုရားတြင္ တရားမ်ား ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။
၃၁ ရက္ ဇူလုိင္လ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ သူႏွင့္ သူ႔ျမစ္အေၾကာင္း အတိုင္း စုံဆင္းခဲ့ရာ ျပည္ၿမိဳ ႔သုိ႔ေရာက္ရွိခဲ့ပါသည္။ သေဘၤာဆိုက္သည့္ ဆိပ္ကမ္းတိုင္းတြင္ သူ႔ကို ေသာင္းေသာင္းဖ်ဖ်ႀကိဳဆိုၾကပါသည္။ ပခုကၠဴၿမိဳ႔ တြင္သူ႔ကုိကားေပၚတင္ၿပီးၿမိဳ ႔သုိ႔လည္ၿပီးႀကိဳဆုိၾကရာ သူပရိသတ္ ၄၀၀၀ ခန္႔ကိုတရား ေဟာခဲ့သည္။ ေရနံေခ်ာင္းတြင္သူဦးစုိးသိမ္းႏွင့္ေတြ႔ခဲ့ၿပီးဦးစုိး သိ္မ္းကေရနံေခ်ာင္းသုိ႔၀င္ရန္
ပင့္ေလွ်ာက္ေသာ္လည္း သူမ၀င္ခဲ့ပါ။ ျပည္ ၿမိဳ ႔ဇာတ္႐ုံႀကီး( Theatre Hall ) အတြင္းအျပင္တြင္
ဧရာမလူထုအစည္းအ ေ၀းႀကီးကုိ ေဟာေျပာရာ၌ျပည္သူလူထုတုိ႔က ဒုိင္အာခီ ( Dyarchy ) စနစ္ ကုိလက္မခံၾကရန္ သူတုိက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ထိုမွေနၿပီး ေက်ာင္းကုန္း ၊က်ဳံ ေပ်ာ္ႏွင့္ ပုသိမ္ၿမိဳ ႔မ်ားသို႔သူႏွင့္သူအဖြဲ႔မ်ားခရီးဆက္ခဲ့ၾကသည္။ ၂၄ ရက္ ၾသဂုတ္တြင္သူရန္ကုန္သုိ႔ျပန္လာခဲ့ၿပီး မၾကာခင္ပင္ဟသၤာတေက်ာင္းႏွင့္ ပုသိမ္ၿမိဳ ႔မ်ားသို႔၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရးအတြက္သူခရီးထြက္ခဲ့ျပန္သည္။ ၁၀ ရက္စ တင္ဘာလ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္သုိ႔ျပန္လာၿပီး ၁၅ ရက္ေန႔၌ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႔ဂ်ဴဘာလီေဟာလ္မွာျပဳလုပ္ေသာ သပိတ္ေမွာက္သမားမ်ား၏ လူထူအ စည္းအေ၀းႀကီးသုိ႔သူတက္ေရာက္ခဲ့သည္။
သူေဟာေျပာရာတြင္အမ်ဳိးသား ပညာေရး၏ အေရးႀကီးပုံကိုရွင္းလင္းေျပာျပၿပီး လုပ္ငန္းႀကီးကုိပရိတ္သတ္ က ကူညီေထာက္ခံအားေပးရန္ တုိက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ဗီြမဒန္ဂ်စ္ (V. madanjit ) ဦးေ၀ပုလႅတုိ႔ႏွင့္အတူ လက္ပန္းတန္း၊ မင္းလွ၊ အုတ္ဖုိ၊ ႀကိဳ ႔ပင္ေကာက္၊ နတ္တလင္းႏွင့္ ဇီးကုန္းၿမိဳ ႔သုိ႔တရား
လွည့္လည္ေဟာေျပာၿပီး ၃၀ ရက္စက္တင္ဘာလ ၁၉၂၂ ခုတြင္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ ႔သုိ႔ျပန္ခဲ့ပါသည္။ ထိုေနာက္ဟံသာ၀တီ ဒီစႀကိတ္ အတြင္းတြံ ႔ေတး၊ ကန္ဘဲ့၊ နတ္စင္ကုန္း၊ ေကာ့မွဴးႏွင့္ အင္ဂလုံသုိ႔သြားေရာက္ၿပီး လႈိင္ ပု-ေက်ာ္ဂ်ီစီဘီေအ၏၁၀ႀကိမ္ေျမာက္ႏွစ္ပတ္
လည္ကြန္ဖရင့္ကိုတက္ေရာက္ ရန္ ၇ ရက္ ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ သရက္ၿမိဳ ႔သုိ႔သြားေရာက္ခဲ့သည္။
၂၈ ရက္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၉၂၂ ခုတြင္ ဘုန္းႀကီး ၁၅ ပါး၊လူ၁၆ေယာက္ တုိ႔ႏွင့္အတူ ၁၀ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ၁၉၂၃ ခုတြင္ ျပဳလုပ္မည့္ဂါယာကြန္ဖရင့္ (Gaya Conference ) သို႔တက္ေရာက္ရန္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသုိ႔ခရီးထြက္ခဲ့ပါ သည္။၂၄ရက္မတ္လ ၁၉၂၃ ခုတြင္သူႏွင့္အဖြဲသည္ ၿမိတ္ၿမိဳ ႔သို႔သြားေရာက္ ကာဒုိင္အာခီစနစ္(Dyarchy) ၏ထိုးစစ္မ်ားအေၾကာင္းေဟာေျပာပြဲမ်ားျပဳလုပ္ ခဲ့ၿပီး ဧၿပီလ ၁၉ ရက္တြင္ ရန္ကုန္
သို႔ျပန္လာခဲ့သည္။ ေမလ ၇ ရက္တြင္ စီြမ ဒန္ဂ်စ္ကိုလုိက္ပါလ်က္ ဘုံေဘၿမိဳ ႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္
အိႏိၵယႏုိင္ငံလုံဆုိင္ရာ အမ်ဳိးသားကြန္ကရစ္(All Inidia National Congress ) အစည္းအေ၀းသုိ႔ တက္ေရာက္ရန္ စစ္တေကာင္းႏွင့္ကာလကတၱားၿမိဳ ႔မွတစ္ဆင္႔ သူစစ္ေတြၿမိဳ ႔ မွထြက္လာခဲ့သည္။ ၁၆ ရက္ဇြန္လ ၁၉၂၃ ခုတြင္ သူအဂၤလန္သုိ႔ခရီးထြက္လာ ခဲ့သည္။ ဥေရာပတုိက္တြင္အနားယူေနခုိက္ ဘာဂ်င္
(Bergen )ပါရီ (Paris ) စပိန္ (Spain ) ႏွင္ငံ၊ ဆြစ္ဇာလန္္ ႏုိင္ငံ (Switzerland )၊ ေနာ္ေ၀း (Norway ) ႏုိင္ငံ၊ ဆီြဒင္(Sweden )ႏုိင္ငံႏွင့္ လစၥဘြန္း (Lisbon ) ၿမိဳ ႔မ်ားသုိ႔ အလည္အ ပတ္သြားခဲ့ပါသည္။
အဂၤလန္ႏွင့္ဥေရာပတိုက္ႏိုင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ခဲ့ျခင္း ႏွင့္ပတ္သတ္၍ သူ၏အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားမွာ ထုိသုိ႔အရပ္ေဒသတုိ႔တြင္ ႏုိင္ငံ ေရးဆူပူလႈပ္ရွားလႈံ႔ေဆာ္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေလ့လာရန္ျဖစ္သည္ဟုဆုိပါသည္။
အစပထမတြင္ အင္ပါယာျပပြဲႀကီး(Empire Exhibition ) ဖြင့္သည့္တိုင္ေအာင္ အဂၤလန္တြင္ေနရန ္ဆႏၵရွိခဲ့ေသာ္လည္း ကိုကုိ နႏၵာ (Coconanda ) တြင္ျပဳ လုပ္မည့္ အိႏိၵယျပည္လုံးကၽြတ္ကြန္႔ဖရင့္သုိ႔ တက္ေရာက္လုိေသာ္ေၾကာင္း အိ ႏၵိယျပည္လုံးကၽြတ္ကြန္ဖရင့္ၿပီး စီးသြားေသာအခါ ၂၅ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ၁၉၂၄ ခုတြင္ သူ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ျပန္လာခဲ့ပါသည္။
သေဘၤာဆိပ္မွအတက္တြင္ သူ႔ကို တက္ႄကြစြာ ပရိသတ္ႀကီးက ႀကိဳဆုိပါသည္။ ရန္ကုန္ ၿမိဳ ႔၊ လမ္းမႀကီးမ်ားအ တုိင္းသူ႔ကို ေရႊတိဂုံ ဘုရားသို႔အေရာက္လွည့္လည္ အပူေဇာ္ခံႀကိဳဆိုခဲ့ၾကပါ
သည္။ ေရႊတိဂုံဘုရားတြင္ႀကိဳဆုိေသာ္စာတန္း ေပးအပ္ေသာအခါသူကသင့္ အပ္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ျပန္လည္ ေဟာေျပာခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာျပည္ နယ္ကြန္ကရက္ (Burma Provincial Congress ) လည္း ႀကိဳဆုိဧည့္ခံပြဲတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၂၄ ခု ေစာေစာ ပုိင္းတြင္ ၂၁ ဦး ကြဲကြာသြားခဲ့ေသာ ပါတီႀကီးႏွစ္ပါတီ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ ဦးဥတၱမကမႈ ထုိသို႔ ႀကိဳးပမ္းမႈကို ဆန္႔က်င္ခဲ့ပါသည္။
၁၁ ရက္ေမလ ၁၉၂၄ ခုတြင္ ျပဳလုပ္ၾကေသာ ေပါင္းတည္ ကြန္ဖရင့္ကို
သူတက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ လူခၽြန္ေတာ္မေပးေရးကို သူလႈံ႔ေဆာ္ေဟာ္ေျပာေသာ္လည္း ဆုံျဖတ္ခ်က္က်သြားေသာ အဆုိကိုေရးရာ ၌မႈ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းျငင္သာစြာေရးခဲ့ပါသည္။ ၁၇ ရက္ ဇြန္လ ၁၉၂၄ ခုတြင္ အာေမဒဘတ္( Ahmedabad ) ျပဳလုပ္မည့္ အိိႏီၵယႏုိင္ငံလုံးဆိုင္ရာအမ်ဳိးသား ကြန္ကရက္အစည္း အေ၀းသုိ႔ တက္ေရာက္ရန္သူစစ္ေတြၿမိဳ ႔မွထြက္လာခဲ့ပါ သည္ ။
၁၂ ရက္ ၾသဂုတ္ ၁၉၂၄ ခုတြင္ ရန္ကုန္သုိ႔ျပန္လာခဲ့ပါသည္။ ၁၅ ရက္ တြင္ ဗီြမဒန္ဂ်စ္ႏွင့္အျခားသ ူမ်ားလုိက္ပါၿပီး ၈၄ လမ္းႏွင့္ဒီတုိး (Des Voex )လမ္းေထာင့္အေရာက္စီ တန္းလမ္းေရွာက္ ပင့္ေဆာင္လာခဲ့ပါသည္။ ထိုေနရာ အေရာက္တြင္ ဒီတၾကိတ္ရာဇ၀တ္၀န္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ပုလိပ္အဖြဲ႔က တစ္ ဖန္ဆန္႔က်င္ဘက္ပါတီ (The All Burma Union ) ႏွင့္ အခင္းျဖစ္ပြားမည္ကို ေရွာင္ရန္ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္လာၾကေသာ လူထုႀကီးကို လမ္းလႊဲေပးသည္ ကို စီတန္း လမ္းေလွ်ာက္ ခ်ီတက္လာသူမ်ားကမလုိက္နာဘဲ ခဲမ်ား၊ အုတ္က်ဳိး အုတ္ပဲ့မ်ားႏွင့္ ပစ္ခတ္တိုက္ခုိက္ၾကသည္။
အေရးႀကီးေသာအဓိက႐ုဏ္းႀကီး တစ္ခုျဖစ္လာေသာ ပုလိပ္မ်ားက ေသနတ္ျဖင့္ပစ္ရသည့္ အေျခသို႔ဆိုက္ ေရာက္ခဲ့သည္။ပုလိပ္ႏွစ္ေယာက္၊ ဘုန္းႀကီးတစ္ပါး ႏွင့္ အျခားေသးဆုံးသူ တစ္ဦးရွိခဲ့ၿပီး ႏွစ္ဘက္စလုံးတြင္ အမ်ားအျပားဒဏ္ရာရရွိခဲ့ၾကပါသည္။ ဦးဥ တၱမႏွင့္ဗီြမဒန္ဂ်စ္တို႔ကို မႏ ၱေလးမွခ်က္ခ်င္းထြက္ခြာသြားၾကရန္ သတိေပး ႏုိ႔ တစ္စာမ်ားေပး
အပ္ခဲ့ပါသည္။ အိႏိၵယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ထံသုိ႔ ျဖစ္ပ်က္ပုံအေၾကာင္း စုံတုိ႔ကို ရွည္လ်ားေသာ သံႀကိဳးတစ္ေစာင္ ႐ုိက္ပို႔တင္ျပလ်က္ ၀င္ေရာက္စြက္ ဖက္ရန္ေတာင္းဆုိၿပီး ဦးဥတၱမသည္ မႏ ၱေလးမွထြက္ခြာလာခဲ့ကာ က်ဳိကၡမီသုိ႔ ဦးခ်စ္လႈိင္ ႏွင့္ေတြဆုံရန္ ခရီးဆက္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၂၄ ခု ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ ေန႔တြင္ သူ ရန္ကုန္သုိ႔ ျပန္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။
စက္တင္ဘာ ၂၁ ရက္တြင္ ဘုန္းႀကီးလမ္းႏွင့္ က်ဳံႀကီးလမ္းေထာင္႔ရွိ ရာဖိ ရွပ္ရွင္နန္းေတာ္ ( Raphafl Picture Place ) တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ သားမ်ားက လူထုအစည္းေ၀းႀကီးတစ္ခုသို႔ သူတက္ေရာက္ခဲ့သည္။ အခြန္မ ေပးေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီးသူတရားႏွစ္ပြဲေဟာခဲ့သည္။ သူ၏ ေဟာေျပာခ်က္မွာ ဥပေဒကိုက်ဳးလြန္ရာေရာက္သျဖင္႔ သူကိုအိႏိၵယ ရာဇသတ္ႀကီးပုဒ္မ ၁၂၄(က) အရ တရားစြဲခဲ့ရာ
ရန္ကုန္ဒီစႀကိတ္တရားသူႀကီးက ၇ ရက္၊ ေအာက္တုိဘာ လ၁၉၂၃ ခုတြင္ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ အျပစ္ေပးခဲ့သည္။ သူ၏ ေဟာေျပာခ်က္မ်ားသည္ သာယာ၀တီျပည္ႏွင့္ သရက္စီရင္စုတို႔တြင္ ဆုိး၀ါး စြာအက်ဳိးသက္ေရာက္ခဲ့သည့္အေလ်ာက္ ထိုေဒသရွိ သူေနာက္လိုက္မ်ား သည္အခြန္မေပး၍ တုိက္ပြဲတစ္ရပ္ကုိ စတင္ခဲ့ၾကပါသည္။ သာယာ၀တီစီရင္ စုတြင္ထူးျခားဆုိး၀ါးေသာအေျခသို႔ဆုိက္ေရာက္ခဲ့ရာ
အခြန္ေဆာင္ခဲ့ေသာသူ ႀကီးႏွင္ရြာသားမ်ားသည္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားခံခဲ့ၾကရာ၌ ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားေျခခ်ဳိးလက္ ခ်ဳိးခံရၿခင္းမီး႐ႈိးမႈျဖစ္ပြားျခင္း၊ သီးႏွမ်ားဖ်က္ဆီးခံရျခင္း၊ အ႐ုိက္အႏွက္မ်ားခံရ ျခင္းတုိ႔ကုိႀကဳံေတြခဲ့ရၿပီး
စစ္ကြင္းပုလိပ္ဌာနပိုင္နယ္ေျမတြင္ သူႀကီးတစ္ေယာက္ပင္အသက္ခံခဲ့ရသည္။ အေတာ္အတန္ျပန္ လည္ေအးခ်မ္းသည့္ဆူပူေသာ ေဒသမ်ား၌စစ္ပုလိပ္မ်ားခ်ထားေပးခံရၿပီးအစိုးရဆန္က်င္အသင္း
၄၄ သင္းကုိ မတာရားအသင္းမ်ားအျဖစ္ေၾကညာခဲ့ရပါသည္။ ထုိေနာက္ ျပည္၊ ဟသၤာတ ႏွင့္သာယာ၀တီ ဒီစႀကိတ္တုိ႔တြင္သူ ၏လုပ္ငန္းမ်ားကိုဦး၀ိမလသာႏွင့္ မွန္ ေက်ာင္းဘုန္းႀကီးဦး၀ရိယ၀ံသ (၀ိတုိရိယ အငူသုိ႔နယ္ႏွင့္ ထားရသူ ) တုိ႔အကူ ညီျဖင့္ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါသည္။ ျပည္စီရင္စုေပါင္းတည္၊
အုတ္ဖုိႏွင့္သာ ယာ၀တီဒီစႀကိတ္အျခားအရပ္တို႔တြင္ အဓိကဂိုဏ္းမ်ားမွာ ထုိလုပ္ငန္းမ်ား၏
အက်ဳိးဆက္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အရပ္ေဒသမ်ားရွိ၀ံသာႏုမ်ားသည္ လူခြန္ေတာ္ေပး ရန္ျငင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။ ဥပေဒအရ အမိန္ေပးခဲ့သည္တုိ႔ကိုမနာခံဘဲ အခြန္ ေကာက္သူမ်ားႏွင့္ပုလိပ္မ်ား၊သူႀကီးမ်ားကို ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ က်ဴးလြန္ခဲ့ ၾကသည္။ အေျခေနမွာအလြန္ဆုိး၀ါးေသာ
ေၾကာင္႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပန္လည္ရရွိ ေအာင္အစိုးရသည္ ျပင္းထန္ေသာအေရးယူမူမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ ဘုန္းႀကီး မ်ားစြာႏွင့္ ၀ံသာႏု ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာတို႔ကုိအိႏိၵယ ရာဇသတ္ႀကိးပုဒ္မ ၁၂၄ (က)အရ လည္းေကာင္း၊ ရာဇသတ္က်င့္ထုံး ဥပေဒပုဒ္မ(၁၀၇)ႏွင့္(၁၀၈)တုိ႔အ ရလည္းေကာင္း၊ ရာဇ၀တ္ျပင္ခ်က္ ဥပေဒအရလည္းေကာင္း၊တရားစြဲဆုိအေရး ယူခဲ့ၿပီးဆူပူေနေသာေဒသမ်ားတြင္စစ္ပုလိပ္ (၂၀၀)
ေခၚယူထားခဲ့ရပါသည္။
အ သင္းေပါင္း (၄၀၀) ေက်ာ္ကိုလည္း ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ ပုန္ကန္ထႀကြရန္ႀကံစည္မႈ ျဖင္႔ အေရးယူရန္စဥ္းစားသည့္အထိျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း အေရးမယူခဲ့ပါ။ ထုိအ ဆင့္တြင္ဦးဥတၱမသည္ဥေရာပတိုက္သုိ႔ထြက္ခြာသြားရန္ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္တ ခုေလွ်ာက ထားခဲ့ပါသည္။ ၇ ရက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ သူေလွ်ာက္ထားေသာ လက္မွတ္ထုတ္ေပးခဲ့ရာ ၂၇ ရက္ မတ္လတြင္ သူစစ္တေကာင္းကုိျဖတ္၍က လကတၱားၿမိဳ ႔သို႔သြားေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ၈ ရက္ဇူလုိင္လ ၁၉၂၈ ခုတြင္ သူဂ် ပန္သုိ႔တိုက္႐ုိက္သြားသည့္ ခရီးသည္တစ္ဦးေနျဖင့္ ရန္ကုန္သုိ႔ေရာက္လာပါ
ေသာ္လည္းကုန္းေပၚသုိ႔မတက္ေရာက္ခဲ့ပါ သူဂ်ပန္သုိ႔ေရာက္ေသာအခါ အ မွတ္ (၇၉) ဒြန္ဒေအအုိယာမ
(No. 79, Onden Aoyama )၊ တိုက်ဳိၿမိဳ ႔ (Tokyo ) ၿမိဳ ႔ရွိ နာမည္ဆုိးျဖင့္ ေက်ာ္းၾကားေနေသာ ရာရွိ-ဘီဟာရီ-ဘိုစ္ (Rash Behari Bose ) ႏွင့္အတူေနခဲ့ပါသည္။ကမ ၻာေရွးဖ်ားအစြန္းေရာက္ ဆမ္အမ်ဳိးသားဖြဲ ႔စည္းထားေသာေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔တစ္ခုျဖစ္သည့္နန္ကင္းၿမိဳ႔ ရွိအေရွ ႔ဆုိင္ရာအဖိႏွိပ္ခံျပည္သူမ်ားအသင္း (Eastern Oppressed Peoples Association, Nanking ) ႏွင့္လည္းသူ အဆက္အသြယ္ရွိခဲ့ပါ သည္။
ရွဲတဲ(Shanghai )ၿမိဳ ႔ရွိအိုင္ရွာဆင္း (Ishar Singh )ႏွင့္ အျခားအစုိးရ ဆန္႔က်င္ေရး ဆစ္ခ္အမ်ဳိးသား မ်ားႏွင့္လည္း သူ အဆက္အသြယ္ရယူခဲ့ၿပီး လွ်င္ ရွံဟဲဂုရ္ဒါြရ (Shangha Gurdwara ) တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ အစည္းအေ၀း တစ္ခု၌ ထိုေဒသရွိ ဆစ္ခ္အမ်ဳိးသားမ်ားကို လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ဆုိင္းမေန ဘဲတိုက္ပြဲ၀င္ၾကရန္ စည္းရုံးလုပ္ကိုင္ၾကဖုိ႔ လႈံ ႔ေဆာ္ေသာဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္ သည့္တရားတစ္ပြဲ သူေဟာခဲ့ပါသည္။ဇြန္လ ၁၉၂၉ ခု နန္ကင္းၿမိဳ ႔ ( Naking ) တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ေသာေဒါက္တာဆြန္ယက္ဆင္
( Dr . Sun Yet Sen )၏ အသုဘ အခမ္းအနားမ်ားသုိ႔အိႏၵိယအမ်ဳိးသား ကြန္ကယက္၏ ကုိယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္အေန ျဖင့္သူတက္ေရာက္ခဲ့သည္။နန္းကင္းၿမိဳ ႔မွေနၿပီး သူ ဆင္နန္း ဖူး (Tsinanfu ) ႏွင့္ ဆင္ေဟာင္ၿမိဳ ႔(Tsintao) မ်ားသုိ႔သူသြားေရာက္ခ့ဲၿပီးေနာက္ ဂ်ပန္သုိ႔ျပန္လာခဲ့ပါသည္။
တ႐ုပ္ျပည္တြင္ရွိေနစဥ္ သူ၏အတၳဳပၸတၱိကို တ႐ုတ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေ၀ေသာ သတင္းစာတစ္ေစာင္တြင္ ေရးသားေဖာ္ျပရာ၌သူကုိယ္သူစိတ္အားတက္ ႀကြက္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး
ဆြန္ယက္ဆင္ (Sun Yet Sen )၏ ခင္မင္ရင္းနီးေသာ မိတ္ေဆြတစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္းေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ နန္ကင္အစုိးရ ႏွင့္ အိႏိၵယအမ်ဳိးသားကြန္ကရက္ (India National Congress) တို႔သည္
ႏွစ္ႏုိင္ငံလုံး၏လြတ္လပ္ေရးရရွိရန္အတြက္ အျပန္အ လွန္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး သေဘာတူညီမႈရရိွေအာင္ သူႀကိဳးပမ္းေဆာင္ ရြက္ခဲ့သည္ဟုသတင္းရပါသည္။ ၁၁ ရက္ဒီဇင္ဘာလ ၁၉၂၉ ခုတြင္ သူ ကုိလံဘုိၿမိဳ ႔(Colombo) သို႔ေရာက္ ရွိခဲ့ၿပီး မဒရပ္စ္ၿမိဳ ႔ (Madras) မွတဆင့္ ကလကတၱားၿမိဳ ႔
သို႔ခရီးထြက္ခဲ့ပါသည္ ဘဂၤလားျပည္ (Bengal) တြင္ ၆ လေက်ာ္ခန္႔ေနၿပီး ျပင္သစ္ပိုင္ခ်ႏၵာနဂို ( Ch adernagore )ဒကၠားၿမိဳ ႔ (Decca) ႏွင့္အျခားအေရးႀကီးေသာအရပ္မ်ားသုိ႔ ႏိုင္ငံေရး၀ါဒ ျဖန္႔ခ်ီရန္သူသြားေရာက္ခဲ့သည္။၃၁ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၃၀ခု တြင္ခ်ႏၵာနဂုိ (Chanda Nagore) ၿမိဳ ႔
သို႔အျခားနာမည္ဆုိးမ်ားႏွင့္ေက်ာ္ၾကား ၾကေသာ ဘဂါလီေတာ္လွန္းေရးသမားမ်ားႏွင့္အတူ သြားေရာက္ျပဳလုပ္ေသာအာဇာနည္မ်ားေန႔အခန္းအနားတြင္ သူသဘာပတိအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါ သည္။ ႏိုင္ငံေရးသတ္ျဖတ္မႈျပဳလွပ္ၾကသူမ်ားကုိ အက်အန ခ်ဳိးက်ဴးအခန္းအ နားပင္ျဖစ္သည္။သူျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မရွိေသာေၾကာင္႔ျမန္မာႏိုင္ငံအေတာ္အ သင္႔ေအးခ်မ္းလ်က္ရွိသည္ကို
မွတ္တမ္းတင္ရပါသည္။
၄ရက္ဇူလုိင္လ၁၉၃၀ ခုတြင္ သူရန္ကုန္ၿမိဳ ႔သို႔ျပန္လည္ေရာက္ရွိခဲ့ရာ ကမာ ရြတ္တပ္တြင္းေက်ာင္းတြင္ သူ႔ကုိဘဂၤါလီေတာ္လွန္ေရးပါတီ (Bengal Rovol utionary Party ) အဖြဲ႔၀င္မ်ားႏွင့္ကြန္ကရက္အဖြဲ႔၀င္မ်ားက လာေရာက္ေတြ႔ ဆုံၾကပါသည္။ သူျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔အျပန္တြင္
စစ္ေတြၿမိဳ ႔၌ဘဂၤါလီေတာ္လွန္ေရး ပါတီ၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူရာဂ်ႏၵရာကူးမားဒတ္စ္ သူႏွင့္အတူ လုိက္ပါလာ ခဲ့ပါသည္။ ထိုပုဂၢိဳလ္သည္ ၂၈ ရက္ေအာက္တိုဘာလ တြင္ ေညာက္ေျခေထာက္၌အစုံနံ ပါတ္ (၄)ရထားေမာက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။ ထုိဘဂၤါလီအမ်ဳိးသား
ကိုစစ္ေမးရာ အၾကမ္းနည္းျဖင့္အိႏိၵယႏိုင္ငံလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လုပ္ရာ တြင္ျမန္မာမ်ားကို လွ်ဳိ ႔၀ွက္အသင္း၀င္မ်ားအျဖစ္ စံုစမ္းေပးမည္ဟုဦးဥတၱမက ကတိျပဳထားသည္ဟု ေျပာျပပါသည္။
၁၈ ရက္ ဇူလုိင္လ ၁၉၃၀ ခုတြင္ ဖ်ာပုံစီရင္စုသမိန္ေထာသုိ႔သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ၁၅ ရက္ ေအာက္တုိဘာလ ၊၁၉၃၀ ခုတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔သို႔ျပန္ခဲ့ပါသည္။
သမိန္ေထာ၌အ နားယူေနစည္မစၥတာအက္စ္ေအအက္စ္ထယပ္ဂ်ီ (S.A. S TAYABTI ) ႏွင့္အျခားကြန္ ကရက္အဖြဲ႔၀င္မ်ားႏွင့္စီပီဦးခင္ေမာင္ႏွင့္ဦးေကတုတို႔သည္ သူႏွင့္လာေရာက္ေတြ႔ဆုံခဲ့ ၾကသည္။ ကြန္ကရက္အဖြဲ႔၀င္းမ်ားသြားေရာက္ေတြ႔ဆုံျခင္း၏ရည္ရယ္ခ်က္မွာ အစုိးရ တြင္အခက္ခဲ့ေပၚေအာင္လုပ္ရာ၌ ဦးဥတၱမ၏အကူအညီကိုရယူရန္ျဖစ္သည္။ မစၥတာတ ထပ္ဂ်ီ (Mr. Tayabji )က ပို၍အားေတာင္႔စြာျဖင့္ အေရးဆုိႏွိင္ေစဖို႔ ဂ်ီစီဘီေအသုံဖဲြဲ႔ (စိုး သိမ္း၊ ေမာင္စု ႏွင့္ခ်စ္လႈိင္ )ပူေပါင္းျပရန္ဆႏၵရွိပါသည္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ကြန္ဖရင့္အ စည္းအေ၀းျပဳလုပ္ေသာ ကုန္က်မည့္စရိတ္မ်ားကို က်ခံရန္အထိပင္သူဆႏၵျပခဲ့သည္။
ၾကည့္ျမင္တုိင္ဦးယဥ္တိုက္ တြံေတးေက်ာင္းတြင္ ဦးဥတၱမေနထိုင္စဥ္ ခြဲခြာေရး ကိုကန္႔ကြက္ေသာ စိုးသိမ္းဂ်ီစီဘီေအ၏ စာတမ္းမႈၾကမ္းတစ္ရပ္ကုိ သူ႔အားျပခဲ့ၾကပါ သည္။စာတမ္းကုိ ဦးဥတၱမ၏ သေဘာတူညီ ခ်က္ျဖင့္ ကြန္ကရက္က လုိအပ္သလုိ ျပင္ ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္မၿပီးမခ်င္းထုတ္ျပန္ျခင္းမျပဳခဲ့ပါ။ ထုတ္ျပန္ေသာအခါ၌လည္း စုိးသိမ္း ဂ်ီစီဘီေအ အမည္ႏွင့္ မဟုတ္ဘဲစုိးသိမ္း အမည္ႏွင့္သာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
ဦးဥတၱမ၏ သေဘာတူညီမႈႏွင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာျပင္ဆင္ခ်က္မ်ားကို ဦးစုိးသိမ္းက အလြန္မေက်မနပ္ စိတ္ဆိုးခဲ့ပါသည္။ ဦးစုိးသိမ္း၏ သေဘာတူညီမႈမရရိွဘဲ ျပဳျပင္ထားေသာစာတမ္းကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့သူလည္း ဦးဥတၱမႏွင့္ဦးစိုးသိမ္းတို႔မ ေက်မနပ္လည္းျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။ စုိးသမ္း ဂ်ီစီဘီေအ၏ အက်ဳိးေဆာင္သာယာ၀တီေမာင္ေမာင္ကလည္း ျပင္ဆင္ထားေသာ စာ တမ္းမွာ
အိႏိၵယအမ်ဳိးသားတုိ႔အႀကိဳက္ လိုက္ျပင္ဆင္ထားျခင္းသာျဖစ္ေန၍ သေဘာမ တူျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စုိးသိမ္း၏သာယာ၀တီ ေမာင္ေမာင္တုိ႔သည္စုိးသိမ္းဂ်ီစီဘီ ေအမွ ႏႈထြက္ခ့ဲၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သာယာ၀တီေမာင္ေမာင္၏ ႏုတ္ထြက္လႊာကုိ ဥိးဥတၱမက လက္မခံခဲ့ပါ။
ဦးစုိးသိမ္းႏုတ္ထြက္ေသာ အျခားေၾကာင္းတစ္ရပ္မွာ သာယာ ၀တီဒီစၾကိတ္တြင္နာမည္ ဆုိးႏွင့္ေက်ာ္ၾကား ေသာ ဆရာစံ၏လုပ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ႏုိင္စ ရာရွိပါသည္။ စုိးသိမ္းက ထုိထိုလုပ္ရပ္မ်ားကိုမေက်နပ္ သေဘာမတူ၍ ရပ္ဆိုင္းပစ္ရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့ပါသည္။ ၇ ရက္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉၃၀ ခုတြင္ဦးဥတၱမသည္ သာယာ၀တီ ၊ျပည္၊ မင္းဘူး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ ျမင္းၿခံႏွင့္ မႏ ၱာေလးၿမိဳ ႔မ်ားသို႔ ဘုရားဖူးရန္ ရမည္ရွာအေၾကာင္းျပၿပီး ရန္ ကုန္မွထြက္လာခဲ့ပါသည္။ ထုိခရီးတြင္စုိးသိမ္းဂ်ီစီဘီေအမ်ား နယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါသည္။
လက္ပန္းတန္းမွ ဦးကြာ၀ိႏၶာအဓိပတိ၊ အုတ္ဖုိမွမွန္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ ဦးအရိတ၀ံတ (၀ိတုိရိယအငူသုိ႔ နယ္ႏွင္ထားသည္ ) ေရနံေခ်ာင္း၊ ေလသာေက်ာင္းမွဦး ေတဇိႏၵႏွင့္ ဥိးစုိးသိမ္းတို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ ေရနံေခ်ာင္းတြင္ပထမရည္းမွန္းသည္ထက္ပို ၾကာေအာင္ဦးဥတၱမေနခဲ့ပါသည္။ ဦးစိုးသိမ္းအားဂ်ီစီဘီေအ ဥကၠဌအျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္ ျခင္းမျပဳရန္ နားခ်ေနရ၍ျဖစ္ဟန္တူပါသည္။
ထုိကိစၥတြင္သူ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပုံရပါသည္။ အေၾကာင္းမွာဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဦးစုိးသိမ္းဘာမွ်ဆက္မ လွပ္ေသာ္ေၾကာင့္ျဖစ္ ပါသည္။ မႏ ၱာေလးၿမိဳ ႔တြင္ကြန္ကရက္ေခၚင္းေဆာင္ပုိင္းအလုပ္သမားမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေဂါလီယားမိသားစု (Galliara Family) မုိဟန္လားလ္ (Monanal) ႏွင့္အျခားဂူဂ်လီလူ ငယ္မ်ား(Young Gujeratis )တုိ႔သည္အက်ဳိးေဆာင္ခ်ဳပ္ဦးအာေလာက ဥပေဒျပဳလြတ္ ေတာ္အမတ္ ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီး၊
ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ အမတ္ဦးဘသန္း၊ စုိးသိမ္း ဂ်ီစီဘီ ေအလက္ေအာက္ခံစစ္ကုိင္းစီရင္စု ၀ံသာႏု
ေကာင္စီအက်ဳိးေဆာင္ဦးၾကည္တုိ႔လည္းမ ၾကာမၾကာ လာေရာက္ၾကပါသည္။
၂၆ ရက္ဒီဇင္ ဘာလ ၁၉၃၀ ခုတြင္ မႏ ၱာေလးၿမိဳ ႔အိမ္ေတာ္ရာ ဘုရားတြင္ျပဳ လုပ္ေသာသူ႔ကိုဂုဏ္ျပဳႀကိဳဆိုပြဲတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိအိႏိၵယ ႏုိင္ငံမွ ခဲြခြာလိုက္ၿပီးဒိုမီနီယံအ ဆင့္အတန္းေပးရန္ျငင္းဆုိခဲ့ပါက ျပင္းထန္ေသာဆူပူလႈပ္ရွားမႈကုိ စတင္ၾကရမည္ဟု ဦး ဥတၱမက
ေဟာေျပာခဲ့ပါသည္။၂၂ ရက္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉၃၀ ခုတြင္ သာယာ၀တီ စီရင္စုတြင္ သူပုန္ထလာေသာ ေၾကင့္ ဒီဇင္ဘာ (၂၉၊ ၃၀၊ ၃၁ ) ရက္ေန႔တြင္ ကသာၿမိဳ ႔တြင္ျပဳလုပ္မည့္သံဃာမ်ား၏ လူ ထုအစည္းအေ၀းသုိ႔တက္ ေရာက္ရန္အစီစဥ္ကိုဖ်က္သိမ္းလုိက္ပါသည္။
၂၂ ရက္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉၃၀ ခုတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသူပုန္းႀကီးျဖစ္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ၂၅ ရက္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉၃၀ခုတြင္ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ဆရာစံ၏ ရင္းႏွီးေသာ လုပ္ေဖာ္ ကုိင္ဖက္ျဖစ္သည့္ ဦးေကတု ႏွင့္အတူ ဦးဥတၱမသည္ ထုိစဥ္က မႏ ၱားေလးတြင္ရွိေန ေသာဆရာစံႏွင့္သြားေရာက္ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကသည္။ ဖ်ာပုံ၊သာယာ၀တီ၊အင္းစိန္၊ရမည္းသင္း၊ သရက္ႏွင့္ဟသၤာတစီရင္စုမ်ားသို႔ ဦးဥတၱမ ခရီးလွည့္လည္ၿပီး
ေနာက္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ အတြင္းထုိေဒသတို႔တြင္ ဆူပူလႈပ္ရွားမႈမ်ားျဖစ္ေပၚလာခဲ့ျခင္းမွာ မွတ္သားစရာပင္ျဖစ္ ေလသည္။
ထုိဆူပူလႈပ္ရွားမႈးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ျခင္းမွာ မွတ္သားစရာပင္ျဖစ္ေလသည္ ထိုအခ်က္မ်ားႏွင့္ အျခားပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနမ်ားအရဦးဥတၱမသည္ သူပုန္ထမည္ ကိုသိရုံမွ်မက ဆရာစံ၏ ပုန္ကန္လုပ္ငန္းမ်ားကုိ အားေပးခဲ့ျခင္းမွာထင္ရွားလွ်က္ရွိၿပီး သူ ၏ေနာက္ဆုံးခရီး
လည့္လည္မႈသည္ ၀ံသာႏုမ်ားအဖုိ႔သူပုန္းထရန္ အခ်က္ေပးလုိက္ျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္သူကုိ ၁၈၁၈ ခု၊ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ခ်က္အမွတ္(၃) Reg ulation III of 1818 အရ အေရးယူရန္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားလုပ္ေနစဥ္
အာဏာပိုင္မ်ားက သူ႔ ကို မဖမ္းဆီးမီ သူအိႏိၵယႏုိင္ငံသုိ႔ထြက္ေျပးခ့ဲပါသည္။
၁၂ ရက္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၉၃၁ ခုတြင္မႏ ၱေလးၿမိဳ ႔ ဆင္တဲတုိက္ရွိ ဦးဥတၱမ၏ ပစၥည္း မ်ားကို ရွာေဖြၾကရာတြင္သူႏွင့္ ၿငိစႊန္းေနေသာ အေထာက္အထားတစ္စံုတစ္ခုကိုမွ်မ ေတြ႔ၾကရပါ။ မစၥတာဘားနဒ္ေဟာက္တန္ (Mr. Bernard Hough Ton) ထံမွ ပထမ အိ ႏိၵယမ်က္ႏွာ
စုံညီကြန္ဖရင့္အစည္းအေ၀း (First India round Table Conference ) သို႔တက္ေရာက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွခြဲခြာေရးကုိယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏိၵယမွ ခ်က္ခ်င္းခြဲခြာေပးေရး
ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး တရား၀င္ေၾကညာခ်က္တစ္ခု မရ ရွိႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း သူ႔ထံ အေၾကာင္းၾကား ေရးသားထား သည့္စာႏွစ္ေစာင္ သုံးေစာင္ကုိသာ ေတြ႔ရွိခဲ့ပါသည္။ ထိုသို႔ရွေဖြခဲ့ျခင္းေၾကင့္မႏ ၱေလးၿမိဳ ႔တြင္အေတာ္
အတန္တုန္လႈပ္ ေခ်ာက္ခ်ားေစခဲ့သည္။၇ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၃၁ ခုတြင္ ရွင္အရိယ (ရန္သူေတာ္အမွတ္ -၃) ႏွင့္ဦးအာ ေလာကတုိ႔လုိက္ပါၿပီး မိုးကုတ္သုိ႔သြားရန္ဦးဥတၱမသည္သပိက်င္းသုိ႔ သေဘၤာျဖင့္ ထြက္ခြာခဲ့ပါသည္။ မုိုးကုတ္သုိ႔ ၈ ရက္ ေဖေဖာ္၀ါရီတြင္ ေရာက္ရွိခဲ့ၾကသည္။ ၁၁ ရက္
ေဖေဖာ္၀ါရီတြင္မုိးကုတ္ၿမိဳ ႔ေစ်းေက်ာင္းတြင္ တရားေဟာရာ၌ မၾကမီ သူအိႏိၵယသုိ႔သြား ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တရားေတာ္မ်ား ေဟာ္ေျပာပုိ႔ခ်ရန္ အဂၤလန္သို႔ခရီးဆက္မည့္ အေၾကင္းေျပာခဲ့ပါသည္။ ၁၂ ရက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္မိုးကုတ္မွထြက္ခဲ့သည္။ မႏ ၱေလး သုိ႔ အျပန္လမ္းတြင္ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး
ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔သုိ႔ ၁၈ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီတြင္ျပန္ေရာက္ခဲ့ ပါသည္။၁၉ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၃၁ ခုေန႔တြင္ ဗီြမဒန္ဂ်ီ (C.Madanji) လိုက္ပါၿပီး ျမန္မာႏုိင္ ငံကုိယ္စားလွယ္တစ္ဦးေနျဖင့္ကရာခ်ီ(Karachi )ၿမိဳ ႔တြင ျပဳလုပ္မည့္အိႏိၵယႏိုင္ငံလုံးဆုိင္ ရာ အမ်ဳိးသားကြန္ကရက္အစည္းအေ၀းသုိ႔တက္ေရာက္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွ ကလကတၱားၿမိဳ ႔ သို႔ထြက္ခြာခဲ့ပါသည္။
သူျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာသြားၿပီး မၾကာခင္ ၇ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၂၈ ခု ေန႔ကပင္ သူ႔ကုိထုတ္ေပးေသာ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္အမွတ္ ၁၁၈၅၂ ကုိျမန္မာႏုိင္ ငံအစုိးရက ပယ္ဖ်က္လိုက္ပါသည။ ၂၃ ရက္ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉၃၁ ခုေန႔တြင္ သူ၏ ႏုိင္ငံ ကူးလက္မွတ္ ဖ်က္သိမ္းခံရျခင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီးေဆာင္ရြက္ရန္ ကလကတၱားၿမိဳ ႔မွ ေဒလီၿမိဳ ႔သုိ႔ထြက္ခြာလာခဲ့ပါသည္။
ကြန္ကရက္ဥပေဒျပဳေအာက္လႊတ္ေတာ္ထဲ့တြင္ျမန္မာ ႏို္င္ငံအစုိးရ၏ ျပဳမႈခ်က္ကိုကြန္ကြက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္းႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ျပန္လည္ထုတ္ ေပးေရးမွာ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ဦးဥတၱမသည္ ကရာခ်ိ (Karachi) ကြန္ကရက္အစည္းအ ေ၀းသုိ႔ ဖ်ားေနေသာေၾကာင့္
မတက္ေရာက္ႏုိင္ခဲ့ပါ။ သူဘုံေဘ(Bombay)ၿမိဳ ႔ဆင္းဒတ္စ္ လမ္း (Sandhurst Road ) ပါပဲ ကုမၸဏီ (Powell&Co.)မွ ဆရာ၀န္ ေဒါက္တာေအအယ္ နာယာ (Dr.A. L. Nair ) ၏ ေဆးကုသမႈကုိဘုံေဘၿမိဳ ႔၌ခံယူေနစဥ္ ကြန္ကရက္အစည္းအ ေ၀းသုိ႔တက္ေရာက္လာၾကေသာ ေမာင္ေမာင္ဂ်ီးႏွင့္ ဦးေကတုတုိ႔ႏွင့္
အၿမဲဆက္သြယ္မႈရွိ ေန ခဲ့သည္။၇ ရက္ ေမလ ၁၉၃၁ ခုတြင္ဘုံေဘမွ ထြက္ခြာလာခဲ့ရာ ကလတတၱားၿမိဳ ႔သို႔ ၁၁ ရက္ ေမလ ၁၉၃၁ ခုတြင္ ေရာက္ရွိခဲ့ပါသည္။ ၿပီးေနာက္ တစ္ပတ္ၾကာမွဆရာ၀န္ေဒါက္ တာေဂ်အမ္ဂုပၸတား (Dr.J.M.Das Gupta )၏ ေဆးကုသမႈကိုခံယူေနစဥ္ ဆရာ၀န္က သူ႔ ကုိေဆး႐ုံတက္ရန္
အၾကံေပးခဲ့သည္။ ကာမိုက္ကယ္ေဆးေကာလိပ္ (Carmicheal Medic al College ) ေဆး႐ုံသီးသန္႔ခန္းတြင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ (Diabetes ) ႏွင့္ အေထြအေထြအား ယုတ္မႈေရာဂါႏွင့္ အျခားေရာဂါမ်ားအတြက္ တက္ေရာက္ကုသခဲ့ပါသည္။ေဆးရုံတက္ေနစ ဥ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ အမွတ္ (၈၈)
ေရႊဘုံသာလမ္းရွိ မစၥတာေမထား (Mr.Nehta ) ထံသို႔ သူ၏ ကုိယ္ေရးအက်ဳိးေဆာင္ မစၥတာမဒန္ဂ်စ္ (Private Selretary) သည္ ဘုံေဘမွကလက တၱားသုိ႔ မီးရထားခထဲမွ ပုိေငြမ်ားကိုျပန္၍မေပးခဲ့ေၾကာင္း စာေရးအေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါသည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားညီညြတ္ၾကရန္ လႈံ႔ေဆာ္ထားသည့္ ျမန္မာႏိုင္ ငံျပည္သူတို႔အား သတိေပးမႈတစ္ရပ္ ( A warnaing to the Barmese
People) အမည္ ရွိ ေၾကညာစာတမ္းတစ္ေစာင္ကုိလည္းေပးပုိ႔လုိက္ပါသည္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ မ်က္ႏွာစံုညီကြန္ဖရင့္အစည္းအေ၀းသုိ႔ တြဲေရးသမားအနည္းဆုံးတစ္ဦး ကုိယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔တြင္ ပါ၀င္ရေအာင္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္အားေတြ႔ဆုံေျပာဆိုရန္အတြက္ ေမာင္ေအာ္ႀကီးသည္
သူ႔ကို၀င္ေရာက္ေတြ႔ဆုံခဲ့ပါသည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ ေၾကညာစာတမ္းအျပင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအားခဲြ
ထုတ္ျခင္းကုိ ကန္႔ကြက္စာေစာင္ေရ (၂၀၀)ကုိမစၥတာေမထားထံသို႔ လည္းေကာင္း ေစာင္ေရ (၁၀၀)ကုိရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ အမတ္မ စၥတာအက္စ္ ေအအက္စ္ထရပ္ဂုိထံသုိ႔လည္း ေပးပုိ႔ခဲ့ပါသည္။ေဆးရုံ၌ရွိေနစဥ္ ကလကတၱားၿမိဳ ႔ ဟာသီလာစာတုိက္ (Hathila Post Office ) အမွတ္ ၂၅ – ဘီ၊ ဘင္န္န္တုိလာလမ္း (No.25 B, Benistola Street ) တြင္ေနေသာ ဘဂၤါလီေတာ္လွန္ေရး သမားတစ္ဦးႏွင့္ကြန္ ျမဴနစ္တစ္ဦးျဖစ္ရုံမကဘဂၤလားျပည္လုံးဆုိင္
ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား အသင္း၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဆဟစ္နာရီယန္းဆင္ဂုပၸတား (Shib Nar ian Sen Gupta) အမည္ရွိသူတစ္ဦးကိုသူ၏ကုိယ္ေရးအက်ဳိးေဆာင္းအျဖစ္ငွားရမ္းလုိက္ ပါသည္။ဘဂၤါ လီေတာ္လန္ေရးသမားမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္းစင္ကပူရွိတရုတ္ကြန္ျမဴနစ္မ်ား ႏွင့္
လည္းေကာင္းဆက္သြယ္မႈယူခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္ခိုလႈံေနေသာနာမည္ဆုိးႏွင္ေက်ာ္ ၾကားသည့္ ရုပ္ရွင္ဘီဟာရီဘုိ႔စ္ (Rash Behari Bose)ႏွင့္လည္း စာေပးစာယူသူျပဳလုပ္ခဲ့ ပါသည္။
တရုတ္ျပည္အိႏိၵယႏုိင္ငံဂ်ာနယ္ (Chinese Journal of India)သုိ႔ ဦးဥတၱမေပးပို႔ ခဲ့ေသာ
ေဆာင္းပါးမ်ားထဲမွ တစ္ခုတြင္တ႐ုတ္ျမန္မာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကိုတုိက္တြန္း ေရးသားရာ၌ အခ်ဳိ႔႔အပုိင္းမ်ားမွာဥပေဒႏွင့္အလြန္အကၽြံ ၿငိစြန္းေနေသာ ေၾကာင္႔ ထုိ ေဆာင္းပါးကိုမ ထည့္ခဲ့ပါ။ အေနာက္နယ္ခ်ဲ ႔စနစ္ (Imperialist West ) ကိုအာရွမဟာမိတ္(Asiatic Federation )ဖြဲ႔စည္းၿဖဳိဖ်က္ရန္စီမံခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ဦးဥတၱမ၏ သ ေဘာအယူမ်ားကုိထုိေဆာင္းပါးက
ညြန္ျပသကဲ့သို႔ရွိပါသည္။ဒါယနႏၵေခ်ာက္ဒူရီ (Daya- nan Da Choudhury )
ေရးသားေသာဗရမာေဒသတီဗားဂ်ီအေလာင္းဘုရား(Brahma Desher Sivaji Alaungfaya)အမည္ရွိစာအုပ္၏နိဒါန္းကုိ သူ ေရးသားရာ၌ သူ၏အမည္ ကိုေတြ႔ၾကရပါသည္။
စာတတ္လူငယ္မ်ားအားလြတ္လပ္ေရးကုိခ်စ္ျမတ္ႏုိးၾကရန္ႏွင့္ အ ေလာင္းဘုရားကဲ့သို႔အမိႏိုင္ငံ၏ အေႏွင္အဖြဲ႔မ်ားကုိဖယ္ရွားပစ္ဖုိ႔အဓိဌာန္ျပဳၾကရန္ သူ တုိက္တြင္းခဲ့ပါသည္။ မိမိတုိ႔ေတာ္လွန္ေရးစိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္လူမူ ေရးဆုိင္ရာတုိ႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ကို ဘဂၤလားလူငယ္မ်ားက ဖန္တီးႏုိင္လိမ္႔မည္ ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းသူ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါသည္။
၁၉၃၂ ခုႏွစ္ ဦးဥတၱမသည္ ကလကတၱားၿမိဳ ႔ ကာမိုက္ကယ္ ေဆးရုံ (Carmichael Hospital )၌ ေနခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ တရုတ္ႏုိင္ငံ၊ရွန္ဟဲၿမိဳ ႔ႏွင့္ အဂၤလန္ရွိ မိတ္ေဆြတုိ႔ျဖင့္ စာ ေပးစာယူလုပ္ရင္း အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ပါသည္။ သူ၏ေပးစာမ်ားတြင္အထိတ္တလန္႔ျဖစ္စရာမ်ား မပါရွိခဲ့ပါ။ သူပုံထျခင္းႏွင့္အျခားအုံႀကြမႈမ်ားက ပါးနပ္ျခင္းမရွိၾကေသာ သူမ်ားသည္ ေျပာင္ ေျပာင္ လုပ္ျခင္းႏွင့္ စြန္စားရန္ အသင့္ရွိေနျခင္းတုိ႔ကို ထုတ၍ျပသေနစဥ္ ဦးဥတၱမ၏ အ ေလ႔မွာ ေနာက္ကြယ္မွေန ရန္သာျဖစ္ေလသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၉၃၂ ခုတြင္ ႏုိင္ငံျခားသို႔သြားေရာက္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံအစုိးရအား ႏုိင္ငံ ကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးဖို႔ ေလွ်ာက္ထားရာ ပယ္ခ်လုိက္ပါသည္။ ဤကိစၥကိုအိႏိၵယႏုိင္ငံ ဥပေဒျပဳေအာက္လႊတ္ေတာ္ (legislative Assembly)အမတ္ျဖစ္သူ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွဦး ေက်ာ္ျမင့္မွလႊတ္ေတာ္တြင္ တင္ျပေျပာဆိုႀကိဳးစားေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ထိုလထဲ တြင္ပင္ျမန္မာႏုိင္ငံျမန္မာသတင္းစာအခ်ဳိ ႔တုိ႔၌ သူႏုိင္ငံေရးမွ
အနားယူမည့္အေၾကာင္း ေၾကျငာခဲ့ပါသည္။ စက္တင္ဘာတြင္မႈ သူ၏မႈလဇာတိကို ေဖာ္ထုတ္ျပလာပါသည္။
၁၅ ရက္ စက္တင္ဘာ ၁၉၃၂ ခု၊ ေန႔ထုတ္ ရန္ကုန္ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာတြင္ အိႏၵိယအမ်ဳိး သားမ်ားသည္ မစၥတာဂႏီၵ၏ အႀကံေပးခ်က္မ်ားအတုိင္း လုပ္ကုိင္ၾကပါရန္ႏွင့္ အစိုးရ၏ လူ မ်ဳိးခြဲျခားေရးျပ႒ာန္းခ်က္ကို ပ်က္ေအာင္ႀကိဳးပမ္းၾကရန္ သူေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ေရးသား ခဲ့ပါသည္။
ႏို၀င္ဘာလထဲတြင္ သူဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ သာသနာျပဳေရးကိစၥအတြက္ဂ်ာ မနီသုိ႔သြားရန္ ႏုိင္ငံကူးလက္မွတ္ေပးဖုိ႔ ထပ္မံ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါသည္။ ထုိေလွ်ာက္လႊာ ကိုလည္းပယ္ခ်လုိက္ပါသည္။
၂၁ ရက္ ႏို၀င္ဘာလ ၁၉၃၂ ခုေန႔ထုတ္ အိႏိၵယႏုိင္ငံတြင္ႏွစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ ျဖန္႔ခ်ီ ေသာ
မနက္ဖန္အိႏိၵယဂ်နယ္၌ ညီညြတ္စည္းလုံးေသာ အိႏိၵယပထမ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကုိ သူေရးသားခဲ့ရာမွာ ဘာသာအယူအဆအမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေနေသာလူမ်ဳိး အားလုံးကုိ ထိုဘာသာအယူ အဆျခားနားမႈမ်ားကုိ မ်က္ေျခမျပတ္ေစဘဲ အျပင္လူမ်ား၏ သေဘာသူညီ ခ်က္တစ္ခုရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ ေမတၱာရပ္ခံထားပါသည္။ ဒီဇင္ဘာလထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္နယ္ကြန္ကရက္ ေကာ္မတီသုိ႔ ဒတ္ရွ္- ဘႏၵဳအသင္းမွသ၀ဏ္လႊာတစ္ေစာင္ေပးပို႔ခဲ့ရာ ဦးဥတၱမကို
အလြန္တရာအမႊမ္းတင္ထား ၿပီးျမန္မာျပည္သူတုိ႔က ခြဲခြာေရးကုိဆန္႔က်င္ဆုံျဖတ္ခဲ့ျခင္းကို ခ်ီဳးဂုဏ္ျပဳထားပါသည္။ ေနာက္လတြင္ဦးဥတၱမက ၿဗိတိသွ်နန္းရင္း၀န္းႀကီးထံသို႔ ျမန္မာျပည္သူတို႔က
အိႏိၵယႏွင့္ တြဲေရးကိုိလုိလားေၾကာင္းအဆုံးအျဖတ္ေပးခဲ့ျခင္းကုိ လက္ခံပါရန္
တုိက္တြန္းေသာေၾကး နန္းတစ္ေစာင္ေပးပုိ႔ခဲ့ပါသည္။ သတင္းစာဆရာမ်ားကုိေတြ႔ဆုံရာတြင္ ခြဲခြာ ေရးသမားမ်ား ကုိတုိက္ခိုက္ပုတ္ခတ္ၿပီးလွ်င္ အစုိးရကုိသူတုိ႔၏ သားေကာင္းမျဖစ္ရေအာင္ သတိေပး ေၾကင္းေျပာျပခဲ့ပါသည္။ ၂၄ ရက္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အိႏိၵယႏုိ္င္ငံအတြင္းသို႔သြင္းခဲ့ျခင္းမွ ပင္လယ္ေကာက္ခြန္ ဥပေဒအရပိတ္ပင္ထားေသာ သမၼတႏုိင္ငံေတာ္၏ အသံျဖစ္ေသာ ေအာ္ဖိုပလတ္
စာေစာင္အမွတ္ ၄၆ တြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံအေၾကာင္းျဖစ္ရပ္အမွန္ေတာ္လွန္ ေရးသမားက ဂႏီၵ၏ႏုနည္း၀ါဒ
(Pacific Policy)ကုိေ၀ဖန္ထားျခင္း ေခါင္းစီးျဖင့္ ေဆာင္း ပါးတစ္ခုပါရွိခဲ့ပါသည္။ ေဆာင္း ပါးတြင္ဘဂၤလားျပည္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ခန္းမ်ားႏွင့္ျမန္မာႏုိင္ငံသူပုန္ထျခင္းတုိ႔ကုိရည္ညြန္းထားရာ၌ျမန္မာႏုိင္ငံသူပုန္းထျခင္းသည္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ျမန္မာျပည္သူတို႔၏ရဲရင့္ေသာတုိက္ပြဲျဖစ္သည္ဟုခ်ီး
က်ဴးထားပါသည္။ အၾကမ္းမဖက္ေသာေတာ္လွန္ေရးကိုျပစ္တင္႐ႈံခ်ၿပီး အမ်ဳီးသားလြတ္လပ္ေရးကုိ ေသြး ျဖင့္ ေခ်ြးျဖင့္သာ ရယူႏုိင္မည္။လုပ္ကုိင္၍မရ ေသာလူႀကိဳက္မ်ားသည့္စကားလုံးမ်ားကိုစိတ္ ကူးယဥ္ေတာင္ထိပ္ကေနေဟာေျပာ႐ုံျဖင့္မႏိုင္ေၾကာင္း ေဆာင္းပါးတြင္ေဖာ္ျပထားသည္။ ႏို္င္ငံတြင္းမွ ႏုိင္ငံျခားနယ္ခ်ဲ ႔သမားမ်ာကုိ ေမာင္းထုတ္ရန္လုိအပ္ေၾကာင္းတုိက္တြန္းထား ပါသည္။ထုိေဆာင္းပါးကုိ
နရီရွန္နစ္ကာရန္တီကာရီ ဟူေသာကေလာင္ အမည္ျဖင့္ပုံႏွိပ္ခဲ့ ရာယင္းကေလာင္အမည္ရွင္မွာ ဦးဥတၱမပင္္ျဖစ္ႏိုင္စရာအေၾကာင္းမ်ားအလြန္ခိုင္မာ ေၾကာင္းျဖင့္ ကလကတၱားမ်ား ပုလိပ္မ်ားက ယူဆခဲ့ၾကပါသည္။၁၉၃၃ ခု အလယ္ပုိင္းဦးဥတၱမသည္ ကလကတၱားမွထြက္ခြာလာခဲ့ရာ ၁၄ ရက္ဇြန္ လတြင္ ပူးနား (Poona)ၿမိဳ ႔မွတဆင့္ ဘုံေဘၿမိဳ ႔သုိ႔ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါသည္။ ဘုံေဘၿမိဳ ႔တြင္ ထင္းဒတ္စ္ဇ္လမ္း (Sandhurst Road )ဆရာ၀န္ေဒါက္တာ ေအလယ္လ္နာယ (Dr.A.L Nair ) ႏွင့္အတူေနထုိင္ခဲ့ပါသည္။ ၅ ရက္ ဧၿပီလ ၁၉၃၄ ခုေန႔တြင္ ဘုံေဘၿမိဳ ႔မွ ကလကတၱားၿမိဳ ႔သုိ႔ထြက္ခြာလာၿပီးယခုအခါတြင္ ကလကတၱားၿမိဳ ႔
အမွတ္ ( ၄ )ေအ ေကာ လိပ္စကြဲရွိ မဟာေဗာဓိအသင္းဌာနခ်ဳပ္တြင္ ေနထုိင္လ်က္ရွိပါသည္။သူ၏ညီေတာ္သူ ရွင္ အရိယက ဦးစုိးသိမ္းက ဒုတိယေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ေနၿပီး သူတိို႔၏ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ဗမာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လာၿပီးေဆာင္ရြက္္ပါရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါသည္။
ဇြန္လ ၁၉၃၄ ခု သင္၏ ညီျဖစ္သူ ရွင္အရိယသည္ ေရႊဘုိစီရင္စုတရားသူႀကီးက တားျမစ္ထားေသာအမိန္႔ကိုဖီဆန္ခဲ့သျဖင့္ အိႏိၵယရာဇသတ္ႀကီးပုဒ္မ- ၁၈၈အရ ျပစ္မႈထင္းရွား၍ ေထာင္ဒဏ္ ၃ လ အျပစ္ေပးခံရေသာ္အခါ (က) အတန္းအစားအခြင့္ အေရးမ်ား မေပးသည္ကိုကန္႔ကြက္သည့္အေနျဖင့္ အစာငတ္ခံဆႏၵျပတုိက္ပြဲ၀င္ေသာ အခါဦးဥတၱမသည္ ရွင္အရိယကုိအထူးစိတ္ပါ၀င္စားခဲ့သည္သာ
မက ထိုလုပ္ရပ္ကိုစုိး ရိမ္ ႀကီးစြာျဖင့္႐ႈေမွ်ာ္၍ေနခဲ့သည္။ သူ၏ရင္ခ်ာေသာတပည့္ျဖစ္သူ ရန္ကုန္မ ဦးေကတုထံသုိ႔ စားမ်ားေရးခဲ့ၿပီး သူ၏ညီမအသက္ကုိကယ္ရန္အခါအားေလ်ာ္စြာ ညြန္ၾကားစာမ်ားေရးခဲ့ သည္။
ဦးေကတုထံပုိ႔ခဲ့ေသာထုိညြန္ၾကားခ်က္မ်ားေၾကာင့္ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔တြင္လူထုအစည္းအ ေ၀းမ်ားက်င္းပၿပီး ရွင္အရိယကိုခ်က္ထင္းလႊတ္ေပးရန္ႏွင့္ မလႊတ္ေပးႏုိင္ပါက (က) အ တန္းအားအခြင့္
အေရးမ်ားလုိက္ေလ်ာ့ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေၾကာင္းဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ မႈွတို႔ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္။
ၾသဂုတ္လ ၁၉၃၄ ခုတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဥပေဒျပဳလြတ္ေတာ္တြင္ဥကၠဌအားအယုံအ ၾကည္မရွိ အဆုိတင္းသြင္းဆုံးျဖတ္ခဲ့ျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ လႊတ္ေတာ္လုပ္ငန္းမ်ားကုိစိတ္၀င္ တစားေလ့လာခဲ့ၾကပါသည္။
သတင္းစာတုိက္မ်ားကိုထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ခု ေပးပုိ႔ခဲ့ရာတြင္ ဥကၠဌအားျဖဳတ္ခ်ရန္လႊတ္ေတာ္က အဆုံးျဖတ္ျပ႒ာန္းျခင္းကုိ ဘုရင္ခံက လက္မခံဘဲေနခဲ့ မႈအားသူကျပစ္တင္ေ၀ဖန္ခဲ့ပါသည္။
ဦးဥတၱမသည္ ထက္ျမက္ေသာ ဥာဏ္စြမ္းရွိယုံမွ်မက အင္အားႀကီးမားၿပီး တြန္း အားလည္းႀကီးမားလွေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ကြန္ၿမဴနီအယူအဆမ်ားကုိ လက္ ခံၿပီး အစြန္းသုိ႔ အလြန္အမင္း ေရာက္ရွိေနၾကေသာ အိႏၵိယဆူပူလႈံ႔ေဆာ္ေရးသမားမ်ားႏွင့္ လည္းေကာင္းအိႏိၵယျပည္တြင္းတို႔ရွိ ေတာ္လွန္ေရးသမားတို႔ႏွင့္လက္ရည္တစ္ျပင္တည္းရွိ ေနေသာ အျပတ္အသတ္အစြန္းေရာက္
သမားတစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။
သူသည္ေျပာမကုန္ေလာက္ေအာင္ စိတ္ထားသန္မာခက္ထန္ၿပီးအလြန္အကၽြံ ေခါင္းမာသူတစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ္လြတ္လပ္ေရးရရန္ႀကိဳးပမ္းရာတြင္ ျဖစ္ႏုိင္ သည့္နည္းအားလုံးျဖင့္ လုပ္မည့္သူျဖစ္ပါည္။ ႏုိင္ငံေရးလူထုမ်ားအတြင္း အမ်ားအႀကိဳက္ ပ်ဳိတိုင္းႀကိဳက္ျဖစ္ေနျခင္း၊သကၤန္း၀တ္းလ်က္ရွိေနျခင္း၊ အလြန္အစြန္းေရာက္ေသာ အယူမ်ားရွိေနျခင္းစသည္တိုိ႔ေၾကာင္းသူသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္အႏ ၱရာယ္အႀကီးမားဆုံးေသာႏုိင္ငံေရးဆူပူလႈ႔ံေဆာ္သူအစစ္အမွန္ပင္ျဖစ္ေနပါသည္ ။
မူရင္လင့္ http://alodawpyei.org/alo/2011-07-11-14-54-32/407——-a–1-of-1927-
' ေျမပံု ' လူငယ္မ်ား 